Извадок од романот „Учител на љубовта“

/, Литература, Блесок бр. 138 - 139/Извадок од романот „Учител на љубовта“

Извадок од романот „Учител на љубовта“

КУЌАТА НА РИДОТ

Кога и да помислам на Завидовиќи, во кои мојот татко, кога имав шест години, отиде по службена должност, со декрет на Министерството за труд, а мама и јас му се придруживме, толку слики излетуваат пред мене што не можам да поверувам дека таму сум минал само околу година дена. Убави и грди, итаат и се менуваат пред моите очи како што пред нив иташе и се менуваше сè што сум, кога патувавме во тој правец, кај стрико или дедо, излегувајќи станица пред или после Завидовиќи, гледал и видел, со лицето залепено врз валканото прозорско стакло на возот. Се стигнуваат и се претекнуваат една со друга како што, во кино, кога ќе пукнеше филмот, а киноапаратерот тоа не го забележуваше сè додека сите во кино салата не почнеа да свиркаат и да трескаат со нозете, се стигнуваа и се престигнуваа, се прекриваа и се удвојуваа филмските слики. Мноштвото колосеци, свртници и сигнали на сараевската железничка станица. Сè помалите и поретки приградски куќи. И сè поголемите бавчи околу нив. Ливадите. Шумите. Реката. Небото. Облаците на небото и во реката. Железната ограда на мостот. Самотната станичка крај која, минувајќи, возот и не забавуваше. Пак реката. Шуми. Пченки. Сончогледи. Куќарки. Место кое доаѓа в пресрет. Железничка станица. Чкрипење на кочници. Станична турканица. Едни, претоварени со ствари, со мака влегуваат во возот. Други, подеднакво натоварени со куфери, торби, картонски кутии и бовчи, со уште поголема мака, излегуваат од него. Свирчето на отправникот и високо кренатата негова рака со палка. Сè позабрзано и погласно тропање на тркалата. Во ритамот на татините зборови, кои полугласно ги потпевнуваше кога и да се враќаше дома од некое патување:„Ко-га-до-ма-ко-га-стиг-нам-ко-га-на-же-на-ми-но-зе-диг-нам…“ Тараби од дрвени електрични бандери. Мрак. Тунел… И пак истото, а поинакво.

Еднаш, патувајќи накај дедо, во Брадиќи, само што од моето око исчезна зградата на старата железничка станица во Виниште, во која живееше мојот стрико, возот нагло сопре. Испопаѓаа некои предмети, а оние кои беа станати, да се подготват за излегување, се урнаа назад, на своите седишта или во скутот на по некој од оние кои седеа, патувајќи натаму. Удирајќи со главата во стаклото, кога пред очите ми се разлетаа јата светулки, видов голема бела табла на која, со црни букви, пишуваше: Завидовиќи. Долго го помнев името на тоа место и кога од челото ми исчезна големата змучка, која, пред сосем да заздрави, смени многу бои, од црвена, преку сè помодра, до зеленкастожолта.

И сега слушам како, како кога во Завидовиќи првпат излеговме од возот, чкрипат под моите чевли белите кристални камчиња посипани пред станичната зграда. Истите оние со кои се посипувани, и сè уште се посипуваат, бавчите на старите кафеани, врз кои сенка фрлаат најчесто круни на костени. Ја гледам мајка која, држејќи ме за рака, а во другата носејќи голем кожен куфер, во сандали со висока потпетица, оди како по јајца. Го гледам фабричкиот оџак од кој избива густ чад и од кој, секој први, точно на пладне, се огласуваше продорната сирена. Високата кула на управната зграда на дрвната индустрија „Криваја“, на чиј врв живееше директорот Вадњал, Словенец како и татко ми, по својот, истоимен, татко. Влезот во пиланата, на кој, на бело затегнато платно, секогаш имаше некоја народна парола. ДА ЖИВЕЕ 1-ВИ МАЈ, ДЕНОТ НА РЕПУБЛИКАТА. ЗОНА А, ЗОНА Б, ДВЕТЕ ЌЕ СЕ НАШИ. ЖИВОТОТ ГО ДАВАМЕ, ТРСТ НЕ ГО ДАВАМЕ. ПОДОБРО ГРОБ ОТКОЛКУ РОБ. ДА СЕ УЧИ, УЧИ И САМО УЧИ – Ленин. И други цитати. Под нив потпишани Маркс, Енгелс, Тито. Пред тој влез гледав со своите сопствени очи, во 1952 година, како мечколикиот вратар ги враќаше сите жени кои имаа синџирче со крст околу вратот. Главно жени од околните католички села. А тоа не пуштање во фабриката значеше дека тука, не само тој ден, туку никогаш веќе им нема место. Дека се отпуштени од работа. Некои, го видов тоа, чекајќи тоа утро во долгиот ред пред портата, успеаја да го извадат синџирчето со крвче и да го скријат. Но тоа не им помогна. Зашто партискиот секретар, кој стоеше на чекор од вратарот, со раширени нозе и вкочанет како сопствен споменик, тражеше секоја да му ги пружи рацете, како што ние моравме на часовите по хигиена, покажувајќи дали ни се потсечени ноктите. Не мал број имаше на раката тетовирано сино крвче. Тоа не можеше да се извади и сокрие, така што и тие, заедно со оние на кои вратарот им го кинеше синџирчето од вратот, при тоа не малку која засекувајќи ја до крв, се враќаа со сведнати глави и уплакани. Ја гледам долгата алеја стари платани долж работничката колонија од чии две страни имаше куќи налик една на друга како јајце на јајце.

АвторЈосип Ости
ПреводИгор Исаковски
2021-08-17T20:58:28+00:00 август 15th, 2021|Categories: Проза, Литература, Блесок бр. 138 - 139|