174.
Во 1о вечер тргна возот. Емили и сестра ми трчаа по него. Моите две сестри. Кои животот ќе ми ги загуби. Долга приказна. Друга некоја приказна, за моите две сестри. Им ги видов солзите, додека трчаа по возот. Се стресов. Ќе се вратам, сакав да им кажам. Само тоа ми падна на памет. Ништо не реков. Не викнав. Секако дека ќе се вратам. Плачки едни, со години не се прибирам дома, сега ви текна дека само дванаесет месеци ќе ме нема. Тоа требаше да им го кажам. На тоа се сетив еден саат подоцна, додека се обидував да се смирам од нивната болка. Во четврт до полноќ отидов до вагон-ресторанот и купив шише рум.
Се вратив во купето и таму седеа двајца типови. Им се претставив. И тие мене. Шон и Семјуел. Сем. Од Ирска, рекоа.
– Одиш на некое страшно место? – праша Сем.
– Не, ништо страшно. Одам во војска.
– Видовме како те испраќаа, со солзи.
– Каде се качивте?
– Во Солун.
– Извинете, не сум ве забележал. – реков. – Во Скопје.
– Солзливи ти беа очите – рече Шон.
– Од пиењето. Сакате рум?
– Друго и нема, нели другар?
– Нема, братчиња, а не знам и кога ќе има.
– Да наздравиме! – рече Сем.
– За десетина минути – реков.
– Зошто? – прашаа.
– Тогаш ми е роденден.
Пиевме молчејќи десетина минути, и потоа почнавме да надзравуваме. Ексавме. Рум за готвење. Најевтиното шише во вагон-ресторанот.
Дознав сè за нив, ги засакав. Биле по жени во Грција. Не се офајдиле. Едвај една дневно. Најмногу Англичанки.
– Бате, ебеш квантитет, само нека има добри цицки – рече Сем.
– Англиски се слатки, знаеш – ми рече Шон.
– Не знам, не сум пробал.
– Знаеш, Англичаните век ил’ два ни го дрват газот. Слатко е да им ги дрвиме жените, барем малку – рече Сем.
– Ќе да е појше од век ил’ два… – реков јас.
– Тоа е само израз, бате, само израз – рече Шон.
Го славевме мојот роденден до Белград. Шишето се испразни, и заспавме како вистински праведници. Пиеја добро Ирците, добро се држеа. Го прославивме мојот дваесетти роденден.
175.
Озана се затрча кон мене, мамурниот, и силно ме прегрна. Имаше марама врз долгата руса коса, и широка туника и ленонки за сонце и ѕвонарки и широки чевли. И еден куп ѓердани на вратот. Најмногу плетени.
– Гледаш дека те познав?
– Чудно.
– Нема тука ништо чудно. Ја знаеш приказната за прозорците на душата, нели?
– Каква ми е душата?
– Сталожена. Мирна. Како … златна прашина…
Дали ми го најде клучот, да ме отвориш однатре, да ме куртулиш, помислив.
– Што е тоа со прашината?
– Лелеава е… Како студено бело вино во летно попладне.
– Ајде, те носам на пиење. Ги шпарав париве за нас двајца, да ги спичкаме денеска.
Прво пиевме црно вино. Па коњак. После јадевме некои мрсни месишта. Го шпартавме Загреб наваму-натаму, ама јас некако цело време се држев до плоштадот на Бан Јелачиќ. Тука ми беше центарот на срцето на градот, тука бев како дома. Ми беше прпа од касарната.
Ме прегрнуваше, ме бакнуваше, се смееше однатре. Озана моја, колку сила ти треба да го правиш ова, си мислев, и ја следев. Ми ги покажуваше ефтините бирцови, добрите сали за билјард, неугледните но добри ресторани. Ако некогаш излезеш без мене од касарна, ми рече, да знаеш каде да одиш. Во униформа нема да те сакаат како сега, но ќе се снајдеш.
176.
Седевме во еден од оние неугледни но добри ресторани и пак јадевме. Тогаш се сетив да ѝ кажам за Мирта.
– Сакаш да одиме кај неа? – ме праша.
– Не знам…
– Ајде, да го допиеме шишево и тргнуваме – реши таа.
– И онака ни е последно. Немам ебан динар.
– Ми кажале дека не е добро да влезеш во касарна без пари. Можеби ќе треба да купиш некои работи таму.
– Нека, ќе се снајдам.
Ја столчивме храната, го доцицавме виното, и тргнавме кон Сигет.
Беа потполно вџашени кога им се трупнавме пред врата. Не знаеја што попрво да направат: дали да ме гушкаат мене, или да се запознаваат со Озана. Сето тоа им беше наложено од вообичаените норми на однесување. Тоа што јас и Озана не бевме вообичаени ги измести од место. Не, Мирта не беше дома. Ни Тања. Седевме со нивните родители и дробевме за книжевност. Божем ги интересираше. Едвај чекаа да станеме.
177.
– Уште два саати до полноќ – рече Озана. – Уште колку имаш?
– Уште толку.
– Сега, што праиме?
– Следната кафана, да имавме пари.
– Имаме…
– ?
– Мајка ѝ на Мирта сè уште мисли дека на војниците треба да им се помага…
– Сереш…
– Ми даде три стотки, да ти се нашле. Тоа беше додека татко ѝ на Мирта ти ја точеше последната пијачка.
– Може не се толкави серковци какви што ги мислев.
– Баш се добри луѓето! Им доаѓаш дома ненајавен, со девојка која не е нивната помлада ќерка, им кажуваш дека ќе одиш во војска а мене ме пипаш кога ќе ти дојде, тие постојано ти точат, и на крај и пари ти даваат. Па, што да ти кажам… Баш се серковци, нели?
– Добро де, не се. Само не можам да си објаснам зошто ме сакаат толку.
– Зашто си каков што си. Знаат дека не ги цифраш многу, ама и знаеш да бидеш пристоен колку што треба.
– Супер, сега јас испаднав серко…
– Не, драг мој, ти си серко од кога те знам. И баш те сакам таков!
Два часа пред влегување во касарната, како да се којзнае што. Малку време, колку да се разменат неколку бакнежи и нежни прегратки.
178.
Застанав пред големата метална порта. Затропав. Најпрвин полека, потоа онака како што мислев дека е војнички.
– Кажи младичу? – ми рече војникот од другата страна на портата.
– Имам покана – реков.
– Дај да ја видам.
Му ја дадов поканата, тој се насмевна.
– Во пет до дванаесет доаѓаш, а?
– Да.
– Ајде, влегувај.
Се завртев кон градот. Неговите светла пливаа пред моите очи, како градот да се огледуваше во едно големо, темно море.