161.
Автобусот застанува, вратите се отвораат и јас зачекорувам во врелото белградско претпладне. Снежана носи свилена кошула и бермуди, ми пружа рака, стисокот ѝ е цврст а дланката мека и податлива и тоа ме воздигнува.
Во трамвајот кон Нов Белград седиме еден спроти друг и таа весело брбори. Сама е дома, имаме три дена само за нас, раскажува. Потоа го опишува Дубровник, Пелегрин, сите места што ги поминала тоа лето. Забележувам дека во некои моменти сме биле навистина блиску, само сто или двесте километри, но се чини како да сме морале да чекаме да дојде крајот на август за да се видиме. И, после сè, изгледа како да сме се разделиле пред неколку минути. Тоа ми се допаѓа.
Додека јас се туширам, таа подготвува месо. Потполно смирен, се чувствувам како дома, ја бирам музиката, чепкам низ нејзините книги, низ белешките на масата, низ нејзиниот веш… Шетам низ нејзината соба и гледам во сите предмети наоколу. Таа е во кујната, слушам како потпевнува со музиката. Застанувам одеднаш, и се гледам себеси како стојам во некој стан во Белград додека некоја жена готви јадење за мене. Колку храброст ти треба, Исаковски, за да останеш во овој стан повеќе од неколку дена? И, колку трпение ќе ѝ треба нејзе? За да те прифати со сите твои налудничави маани. Ти понекогаш ги одбегнуваш прашањата, но тоа не е начинот на кој што живее искреноста. „Какво вино сакаш?“ ти довикнува таа од кујната, тоа се однесува на тебе, Исаковски, и ти довикнуваш „Црно“, како да не можеш да одиш до кујната, но сепак не можеш зашто стоиш и се обидуваш да разговараш со себе. Немој да ја обвинуваш што те прекинува во твоите параноични анализи, таа, сега, сепак само готви за себе и за тебе и не може постојано да биде во твојата глава. Затоа, отфрли ја таа злобна насмевка, зашто и самиот не знаеш што воопшто би можел да сториш со злобата во тебе. Тоа е дел од тебе, да, но нека остане таму каде што е, зашто вака ти е добро и беше мирен до пред некоја минута. Но, сега не си… „Црно“, прошепотуваш додека седнуваш крај прозорецот, и гледаш надвор во прозорците на соседните облакодери. Градот е обвиен во сонце, на секој прозорец гледаш спуштени ролетни, и ти станува јасно колку луѓето се кријат во своите домови. Сега од сонцето, другпат од соседите, третпат од ноќта, некој пат од небото над нив. Нивната иноверност е одразена во бариерата што ја поставуваат меѓу себе и небото, а повеќето од нив имаат икони и кандила во своите бетонски живеалишта, како оправдување пред себе и пред сопствената религија. Јас ја немав таа религија. Јас се обидував да создадам своја. Тешко ми одеше, секако. Ми се чинеше дека никој не верува во неа, освен мене. Понекогаш се чинеше дека и јас не верувам. Лесно потпаѓав под притисоците; доволно беше некој да ме напушти за да се збрлавам по љубов. И треба да му се смеам на тоа. Да го поправам. Да се обидам да истраам. Да помнам, а да не живеам со минатото.
162.
Ја земав на сите места, ја земав со сето мое тело и кога не јадевме водевме љубов. Почнав да помислувам дека сме откриле начин како да се прескокне спиењето. Водевме љубов со затворени очи, бавно како две змии под силно сонце, дишевме рамномерно, се превртувавме низ нашите сокови и зборувавме со сите сетила. Почнав да насетувам како нејзиното срце пулсира низ моето тело, низ целото мое тело и низ мојот ум, и сè што кажуваше беше прекрасно блиску до вистината, беше тоа како да сме влезени во вода, во силна голема вода, и како да се разложуваме во неа на сите наши составни делови, на сите наши делови сè до најдробното во нас, и станувавме дел од големата силна вода што го обвива светот во своето непрекинато движење.
Кога сега ќе помислам на тоа, разбирам колку нормално сум ги примал сите нешта. Нормално како што е нормално да се диши за да се живее. Чудно е како луѓето со леснотија ги прифаќаат сите благодети што им се нудат; како да е тоа сосема вообичаено, како тоа да се подразбира. Се чини дека никој не помислува да се бори за она што го има; сите се обидуваме да го задржиме она што го губиме.
163.
Можеби треба да се запомни дека животот се состои од мали напори, од одење чекор повеќе нанапред. Во дотерување на деталите. Во прифаќање на неуспесите, во уживање во постигнатото. За да го направиме животот подобар. Да им угодиме на блиските и да уживаме во тоа. Инаку, може лесно да се претвориме во влекачи, оставајќи ги своите јајца на туѓо пораѓање, менувајќи ја кожата без особено оправдание, не од навика туку од желба да се вклопиме, да бидеме мимикрични.
Не треба да се запоставува искреноста со себе. Секако дека прашањата колваат во нас и ни го нарушуваат секојдневниот вообичаен ред на нештата. Но, ако ги оставиме да потонат доволно длабоко низ нас, колвањето ќе си го најде својот плен, еден по еден ќе ги откопува длабоко запретаните неуспеси, ситни и крупни, а после само ни останува да се соочиме со нив, да ги преџвакаме со сласт, да ги исплукаме бајатите отрови и да дишеме полесно, поведро.
164.
Ме бакна додека стоевме пред автобусот. Се смешкавме. Пак ќе се видиме, си кажувавме со очите. Со прстите ѝ поминав по образот. Ми го лапна показалецот и длабоко го вшмука. Ми се дигна. Речиси веднаш.
– Пак ќе се видиме, реков.
– Мхм.
Седнав на седиштето на совозачот и до Скопје гледав во белите и жолтите ленти на автопатот.
165.
Ме чекаа на станицата, Турчинот и Марс. Немав поим како знаеле кога ќе дојдам. Не знаев ни дали воопшто знаеле каде сум. Сепак, убаво беше некој да ме пречека.
– Еј – им реков.
– Еј – рекоа.
– Стигнав јас.
– Убо – рече Марс.
– Брачед, шо наваму? – рече Турчинот.
Јебига, не ме чекале мене.
– Се прибирам. Вие?
– Чекаме едни плочи од Белград.
– Фино. Јас мислев мене ме чекате.
– Хе, не баш. Ама, одиме за Будимпешта утре, ај со нас.
– Шо има таму?
– Концерт на Bowie. Ни треба уште еден за да извадиме групна карта за воз.
– Не сум баш при пари…
– Ќе најдеме нешто – ми рече Турчинот. Мојот брат. Братучед. Брачед…
– Ти, море, не ојде војска? – праша Марс.
– Чекам покана деновиве.
– Пасошот ти го зедоја?
– Не, не ме ни прашаа за него.
– Утре тргнуваме во 7.
– Сабајле?
– Yup.
Ниедно време.
166.
Влеговме во Будимпешта два дена потоа, орни и весели. Во тоа време, таа 1990-та, за Унгарија бевме богаташи. Со ситна пара цел ден се врвчевме по кафани и музеи. На Ваци доручкувавме кавијар. Никогаш порано немав пробано кавијар. Ми асоцираше на шампањ и богатство. На многу пари. А бидејќи, како што е познато, пари немав, кавијарот ми беше чкртнат од менито, сите изминати 2о години од мојот живот. Сега, на Ваци, најпознатата улица во Пешта, Турчинот, Марс, јас и уште неколку луѓе од Македонија, појадуваме кавијар и се перчиме. Барем мене ми се чини дека јас се перчам. Убаво потпечени лепчиња, путер и сите останати мастрафи. И малку вотка, да го почнеме денот. Смрзната Столичнаја. Едно шише од половина литар. Лизгаше.
Поминавме преку мостот со лавовите рано попладнето и се расшетавме низ Буда. Па се вративме во Пешта, преку некој друг мост. Па повторно назад. Како сколовранци во пролет. Пешта ми се допадна на прв поглед. Ретко ми се случува тоа со градовите, но навистина беше убава. Есенското сонце беше пријатно, Дунав носеше свеж ветар, по малите плоштади седеа и се шетаа мал милион луѓе. Девојките не носеа градници. На сите страни гледав убави девојки без градници, во лесни кошули и маички, опуштени и проклето свесни за својата убавина. Имаа многу откачен декор за таа нивна променада: стари, империјални згради. Зданија со високи столбови, накитени балкони. Обрабени со бетонски филиграни. Високи прозорци. И по некоја инаква. И тие згради беа добри, инаквите.
Во Буда, најдовме мал парк близу над реката. Во паркот имаше голем, совршено заоблен камен. Личеше на џиновска црно-сива топка. Седнав на каменот и гледав во реката. Цел ден ја преминував, но дури сега ја загледав. Прекрасна, голема река. Какви ли е кога не е оградена со кејови, си мислев. Некаде далеку, спроти течението, видов зелен остров. Ми се чинеше дека наѕирам и некакви градби на него. Нешто се белееше таму, во секој случај. На крајот, зјапнав во небото. Тоа ме здрви. Буквално се сепнав. Сум видел отворени неба, но после сите километри тоа лето и шетањето по улиците и плоштадите на градот попладнето, небото ми се виде отворено како ниедно порано. Беше ишарано со остатоци од пердувести облаци, беше сино и му ја видов длабочината. Седев на каменот, пушев и зјапав нагоре. Ми заиграа прстите на десната дланка. Напишав песна. Небо. Моето прво небо во Будимпешта.