Семиотика: знаци и архетипови како иконични претстави низ времето и просторот
Карл Густав Јунг тврди дека архетипите, не се веднаш достапни за свесниот ум: „тие очигледно живеат и функционираат во подлабоките слоеви на несвесното, особено во тој филогенетски супстрат што јас го нареков колективно несвесно. Оваа локализација објаснува добар дел од нивната чудност: тие внесуваат во нашата ефемерна свест непознат психички живот кој припаѓа на далечното минато. Тоа е умот на нашите непознати предци, нивниот начин на размислување и чувство, нивниот начин на доживување на животот и светот, боговите и луѓето“. [11]
Веќево овој цитат на Јунг се пронаоѓа генезата на интересот на Шемов за семиотиката, и нивната просторно-временска, како и амблематично-мистична примена низ историјата. Нивната уникатност, безвременост и комлексност. Нивната моќ!
Пабло Пикасо ќе изјави: Постојат уметници кои сонцето го трансформираат во жолта дамка, но има и други кои со помош на својата уметност и својата интелигенција преобразуваат жолта дамка во сонце“.[12]
Филозофот Пол Тилих тврди дека сликата станува симбол затоа што го привлекува несвесниот дел од нашето битие. Симболите ја добиваат својата моќ затоа што даваат израз на чувствата што ја држат заедно една човечка група, оттука тие „симболите не можат да се произведуваат намерно“.[13] Во оваа смисла, тие се како тотеми, кои го претставуваат внатрешниот дух или „колективната суштина“, врската што ја држи општествената група заедно.[14] Најмоќните симболи, како што се оние поврзани со религиите, привлекуваат многу луѓе и во долга историја.
„Симболите… се како живи суштества, растат и умираат“.[15] Но тие и се пресоздаваат. „Митот“ за нив честопати се обновува, особено ако станува збор за претстави и архетипови кои имаат вечно значење и енергија, и во контекст на пантеистичката религија, и во контекст на Универзумот и во контекст на традицијата, историјата. Така и Шемов ги оживува, одново и одново, ги трансформира, ги пермутира со своите игриви практики, и ги става во ист или нов контекст, говорејќи за општото, но и за себството, за Космосот во Универзумот, но и за сопствениот Универзум – сонцето, женскиот принцип и фертилноста, животните енергии.
Иконичните претстави се симболи кои повторно нè поврзуваат со подлабоките и пошироките аспекти на нашата човечка природа и природниот свет. Под овие културни поделби, архетипската имагинација се обидува, преку претстави наполнети со афект, да не поврзе со протокот на енергијакои се срцето и душата на космос.[16]„Како носители на истата енергија што го анимира космосот, Шемов ја користи архетипската имагинација како моќ на конститутивно уредување што го овозможува значењето. Оваа „трансцендентна функција“, како што ја нарече Јунг, не само што нè поврзува со самите себе, премостувајќи го свесниот свет со несвесното преку местата на соматските симптоми, афектот, визијата и сликата на сонот, туку и нè поврзува со надредената реалност преку симболичкото овластувања“.[17]
Вечниот трагач по непознатото (инфантилноста/комплексноста на играта)
Симболите кои ги реинтерпретира во своето творештво Шемов нè вовлекуваат во чувството за време кое е дијахронично, пресекувајќи го напредниот момент на историјата. Елијаде опширно се занимава со ова прашање во неговата дискусија за „вечното враќање“.[18]
И во уметноста и во науката, постои потрага по основната вистина, вмешаниот ред. Во различни степени, и уметноста и науката користат слики- претстави што произлегуваат од несвесното како важен патоказ, што укажува на импликативниот редослед по кој тие бараат. Уметниците се можеби поудобни со фазата на неред што ја вклучува таквото пребарување и можеби се посомнителни во користењето иконични слики како водичи за долги временски периоди. Но уметниците, како Симон Шемов ,секогаш имаат визуелен одговор – знак, додека научниците не секогаш можат со конфор и слободна волја да се служат со претставноста, наспроти зборот. Сепак архетипските претстави се одличен модус за помирување помеѓу науката и уметноста.
Шемов своите знаци ги слика на платна, ги исцртува на хартии или пак ги реже во/од картон, претворајќи ги во слободни дводимензионални форми, со тенденција да станат објекти и да се опросторат, вклучувајќи и фиктивна трета димензија преку простор, светло-сенка, дистанца од подлога. Некои од нив и самите се релјефни по себе, со нагласена декоративна асоцијативност на концентрирани енергии на сонце и честички.
Уште збор – два за визуелната семантика
Визуелната митологија на “Мултиверзум“ е предоминантно апстрактна (и геометриска и лирска) и архетипска. Шемов игра со разновидни медиуми и применува разновидни техники, особено користејќи ја рачно изработената хартија која има сопствена текстура и структура. Линиите, боите, трагите на медиумот ги одредуваат мотивите на Космосот кои ја пуштаат иницијалната каписла за отпочнување на дискусијата. Во нив се случува динамично дејство, на кое претходело или следи наредна акција. Радијации, зрачења, рефлексии, екстензирања, ротирања, молскавични придвижувања, магми, гасови, густи материи, небесни тела, сите тие се само дел од индивидуалната ликовна галаксија на Шемов која ја претставува со особена леснотија, игривост, јаснотија и промисленост. Делата сами по себе се и единечни, но и композиции од неколку, кои со својата нестандардност во димензии, облици и поставувањето го имаат елементот на анимирање на гледачот и на околината. Авторот не само што слика, тој и лепи, сече, шие, пришива, колажира, буквално се подигрува со сите расположливи средства со цел да ја претстави диверзноста на универзумот и разновидните можности на прикажување на „реалноста“.
А постои ли реалност, постои ли момент сега и каде сме ние во овој галаматијас?
[11]Jung, C. G. The archetypes and the collectiveunconscious: collected works of C.G. Jung. Volume 9, Part 1. Bollingen Series. New Jersey, USA: Princeton University Press, Princeton, 1959/1969. 286-287.
[12]http://www. goodreads.com/author/quotes/3253.Pablo_Picasso
[13]Tillich, P. The dynamics of faith. New York: Harper & Row, 1957. 74.
[14]Durkheim, E. The elementary forms of the religious life. Oxford, UK: Oxford University Press, 2001 (1912).
[15]Tillich. The dynamics of faith. 74.
[16]Hollis, J. The archtypal imagination. Texas, USA: Texas A&M Press, College Station, 2000. 15.
[17]Ibid. 15.
[18]Eliade, M.The myth of the eternal return: cosmos and history. New Jersey, USA: Princeton University Press, Princeton, 1971.