Токму затоа за личната и за социјалната универзалност е толку важна категоријата на „поединецот“ (single individual) кај Кјеркегор (во полемичност и во отпор против масите и против моќта и силата), која, пак, поради својата неискажливост и непосредност има парадоксална природа. Но, токму таа непосредна конкретност може да е основа за новата оикономија на односите. Со други зборови, токму поради таа парадоксалност, „поединецот“ не ја избегнува јавната сфера, туку напротив, бара промена на знаењето и дејствувањето, бара темелни промени кои не се само лични, туку и општествени. Тие се можни само на дисјунктивен начин со егзистенцијален пресврт и со смелост во одлучувањето, кои означуваат пат кон коренити самоизбори како индивидуализирано отелотворување на акцијата и им даваат пример и на другите во нивната единственост, со што се соостварува изворниот humanum на човечката изворна состојба, соборната заедница, заедничкиот дом, oikos.
Но, тогаш како да се поттикне личната одлука на секој од нас? За тоа да се случи, потребно е воспоставување на услови за нова оикономија на односите. За да се воспостави однос кон трансценденталноста, треба да се воспостави однос кон ближниот. Филозофското име за ближниот е (конкретниот) Друг. Кога ќе стапиме во подрачјето на свеста како одлучувачки простор за воспоставување на истовременоста, влегуваме во простор на препознавање на слободата на другото битие, несведливоста на единственоста на човекот, самопотврдата за човековото достоинство како етичко првенство на односот ти-јас. Свеста е изворно место на изворниот облик на дијалектиката помеѓу сепството и другоста. За да може да се случи автентичен отпор против преовладувачката псевдоегзистенција, како на личен така и на општествен план, треба да се предвиди изворното окружување на „запустениот свет“ со нова меѓусебна надеж, а секако и со заемна самодоверба. Како што вели Анти Климакус, „да се надеваш значи до крај да бидеш ти“.
Но, современиот човек живее „на фронтот“ (Паточка), но без темелна промена во размислувањето, во насочувањето на сегашното дејствување, како и неговото дејствување без одложување, а во согласност со него, води до самоуништување. Човекот-на-фронтот е човек од групата/масата, човек комушто другиот (големиот Друг на капиталните замисли и на капиталната логика на моќта) му одредува „животен простор“, кој е или кој станува на овој или оној начин простор на кампови, каде што на човекот како поединец (single individual) му се одземаат неговата сопствена слобода и неговиот начин на размислување, достоинство и човечност. И покрај декларациите за човекови права, на тој начин може да му се одземе слободата, бидејќи со него управува безимен апарат. Но, секој човек е дел од возвишената великодушност и од неповторливата и единствена егзистенција. Затоа од нас, кои сме свесни за ова, се бара јасно да се определиме, при што не смееме да ги избегнеме тегобата и можниот очај пред поимната немоќ на стварноста. Имено, егзистенцијалната комуникација не може да се дефинира поинаку одошто како верба (темелна, но зрела убеденост), која не му подлегнува на поимниот апарат. Во нашиот случај, кој црпи инспирација од Кјеркегор, со новата оикономија, се создава обврска да се љуби другиот – обврска, која е воедно и долг, но и одново како „нов чин“ на страсната посветеност. Љубовта кон ближниот е истовремено и љубов кон заедницата, кон конкретната општествена околина во која таа заедница живее, како и кон oikos. Нејзиниот темел се состои од активнoто, критичко отсуство на пресметките и создавање топлина од меѓусебното дарување. Љубовта кон другиот може да ја дадеме само доколку ја примаме од другиот, која секако не е во наша моќ, туку произлегува од трансценденталноста на егзистенцијалната комуникација. Дали е можеби тоа утописко, атописко, или пак двете?
Ова може да биде навестување на пресвртот, metanoiа во изворната смисла на бивствувањето, кое не подлегнува на страв, а која мора да се разотркие. Можеби oikonomia-та на тој пресврт може да се спореди со хетеронормноста на дадениот однос-кон-другиот (како кршлив и ранлив однос со несведливото на поинаквоста од мене…). Во врска со тоа, се поставува прашањето: дали сме сѐ уште способни да бидеме критични не само кон своите современици, туку и кон самите себеси?
Архитектурата на оздравувањето, оздравувањето во смисла на Кјеркегор, е егзистенцијалната дијалектика како плод на раздвојувањето на воспоставеното сопствено јас кон повторувањето. Со другите сум во непремостлив однос, но и другиот ме воспоставува како активен друг јас, во однос на иднината, во отвореност на структурата, која бара самосвест и многу одрекувања. Но, и кога не очекуваме ништо, сепак сѐ сме должни. Можеби токму на тој начин го разоткриваме просторот на допуштање и простување, простор на дијалог и комуникација на егзистенцијата. Допуштање на конкретниот друг тука и сега.
Превод од словенечки:
Јасна Котеска