Иако како дете сонувал дека ќе биде астронаут, архитект или барем успешен гангстер, Зоран Фериќ (1961) веќе на 15 години ги објавува првите песни во училишниот весник и сфаќа дека всушност сака да биде писател. И покрај тоа, целиот свој живот го минува како средношколски наставник, иако тврди дека помислувал да се посвети исклучиво на книжевноста, но мисли дека животот потполно би му се распаднал бидејќи му треба таа рамка да живее во ритам од еден до друг распуст (Jurčić, 2020: 82). Во својата духовита биографија Фериќ вели дека „сака да чита и прочитал навистина многу книги, но повеќето ги заборавил. Некои и напишал, а веројатно наскоро ќе ги заборави и нив.“ (Ferić) Вистината е дека неговата биографија е всушност прилично сериозна и во својот опус опфаќа две збирки раскази и неколку романи, кои речиси без исклучок се одлично прифатени и од публиката и од критиката. За тоа сведочат наградите „Декада“ која ја добива за збирката раскази „Стапицата за глувци на Волт Дизни“ (1996), „Ксавер Шандор Ѓалски“ и наградата „Јутарњи лист“ за прозна книга на годината за збирката „Ангел во офсајд“ (2000) и особено наградите „Владимир Назор“, „Јутарњи лист“, наградата на град Загреб и наградата „Киклоп“ што ја доделува саемот на книга во Пула кои ги добива за романот „Календарот на Маите“ (2011, на македонски објавен 2016 од Или-Или).
„По големиот успех на споменатата „Календарот на Маите“ многумина се прашувале дали ја напишал книгата на својот живот и може ли да напише уште некој подеднакво квалитетен роман. За среќа на Фериќ и на неговите обожаватели, многу брзо докажал дека може и дека, напротив, воопшто не треба да се грижиме за тоа дали ќе остане без инспирација за своите идни дела.“ (Glavina, 2016) Неговиот нареден роман „Na osami blizu mora“ (2015), кој на македонски е објавен како „На осамениот брег покрај морето“ (Или-Или, 2020) во одличен превод на Владимир Јанковски[1], е во средиштето на овој текст. А средиштето на романот се врти околу животот на неколкумина пријатели и нивните љубовни авантури на островот Раб, иако авторот тврди дека неговата цел била покрај своите ликови да исцрта и еден многу поголем лик: самиот остров, кому како да му должи сенешто, бидејќи и самиот тука ги минал најубавите лета, ја сретнал жената на неговиот живот и стекнал убави пријателства.
И токму тој остров и неговите сентиментални описи го градат првото ниво на задоволство кое произлегува од романот, небаре го чувствувате мирисот на рузмарин, со погледот ги галите олеандрите и акациите, го слушате клокотењето на морето и нишањето на бродовите, се замислувате на некоја од долгите песочни плажи или на терасата на некој од хотелите. Иако дејството напати се сели во други места од блиските Ријека и Загреб, преку Грац и Краков сѐ до Африка, летната атмосфера и младешкиот свет на брегот на Раб останува најзначаен хронотоп во романот. „Новата проза на Фериќ, сместена под заедничкиот чадор на лежерниот и попистичен наслов, создадена е во тој бескрајно тажен процеп меѓу галебарењето како метафора за задоволството, младоста и слободата, но и тагата и смртта кои демнат од аглите на секој безопасен летен ден што мириса на слободно време, релаксација и секс.“ (Pogačnik, 2015)
Во фокусот на Фериќ се група момчиња и нивните сексуални освојувања и љубовни перипетии низ годините – Лука, Борис, Гавранот, Шкембо, потоа Лена, Алка и бројните странкињи кои летуваат на островот и влетуваат во нивните освојувачки мрежи. Фрагментарниот начин на кој е напишан романот, не дозволува да одредиме само еден главен лик. Впрочем речиси сите ликови се подеднакво добро портретирани, дури и навидум споредните како баба му на Лука на пр. која побегнала од својата свадба и завршила во мисија во екваторијална Африка или некои други епизодни ликови кои го водат дејството на некои други локации и во некое друго време.
Токму поради тие епизоди прикажани во деветте дела на романот, кои и самите можеле да бидат проширени и да станат посебен роман, „Понекогаш ми се чини дека оваа книга би можела совршено да функционира и како збирка на кратки раскази, бидејќи тие навистина можат да стојат автономно, но завршната сцена на погребот на кој повторно се збира друштвото по многу години, фантастично ја исцртува насоката која ја замислил писателот. Тоа што започнува како лесна приказна за летните освојувања и детските проблеми, низ натамошното дејство нуди соголена слика на животните тешкотии со кои сите ние, во поголема или помала мера, ќе се сретнеме. Би можеле да расправаме за тоа дали е ова песимистичен или едноставно реалистичен приказ на просечниот живот каков што го гледа Фериќ, но во секој случај јасно е дека тој е совршено вешто опишан и напишан. (Glavina, 2016)
[1] Во романот дел од дијалозите се напишани на далматински дијалект, но преведувачот и уредниците решиле да ги преведат на стандарден македонски јазик, за да ја избегнат замката текстот да содржи димензија на карикирање или премногу фусноти кои би го оптовариле читањето. Не навлегувајќи во оправданоста на таквата постапка, за нас како читатели е најважно дека романот звучи одлично на македонски и се чита лесно во склад со динамичниот развој на дејството.