„И ти мислиш дека можеш овде да останеш?“ извика тој со тон што ме ужасна. Неговите зборови ја погодија целта толку брзо што не знаев дали се тврдење или прашање. Дали изискуваа одговор: од мене или од него самиот, се прашував. Секако, имав намера да останам, или поточно, сакав да останам. Тој ми беше татко. Јас бев најмладиот, единствениот син. Моите две сестри се отселија. Тоа ми беше обврска. Иако моите сестри ме убедија ноќта пред да заминат дека за мене секогаш ќе има место во Лондон, ако ми треба.
Сигурно, тој би требало да знае дека сакам да останам. Кој друг би се грижел за него? Да му помогне со неколкуте животни кои ги имаме, да се грижи за куќата, да внимава на малата фарма, да се грижи за него, да го носи на миса во недела, да му прави друштво… „И ти мислиш дека можеш овде да останеш“, се прашував, ни малку помудар, сè уште обидувајќи се да сфатам дали тоа да го сфатам како прашање или како тврдење; дали тој очекува одговор или не.
Ги повлече своите велингтонки меѓу столот и челото на масата и се наведна мачејќи се да ги одврзе врвците на поткованите чизми. Вака изгледаше поинаку. Ако морам да заминам, си реков… Ако ме избрка и ако ми каже дека не сака да ме види ниту нешто да чуе за мене…
Веднаш се сетив на некои од моите пријатели и познаници во Даблин. Оние кои беа отфрлени од своите семејства кога се открило: Марк, чиј татко го нарекол смрдливо копиле и му рекол да не се приближува до куќата додека тој е жив; Кит, кого стариот го претепал кога открил дека има љубовник, и кого го држел заклучен дома цел месец иако овој имал речиси дваесет години; Филип, кој бил под толкав стрес што доживеал нервен слом, кој немал друг избор освен да се откаже од работата како наставник откако еден од неговите најлоши ученици го видел како заминува од една саботна забава и новоста се раширила до времето за ручек во понеделникот. Момчињата го навредувале в лице со грозни имиња, а да не ги споменуваме нескриените шепотења зад неговиот грб. Кој би го обвинил ако замине, дури и ако тоа значи социјална помош и барање стан низ градот? Помошта никогаш и не стигна до Робин… Неговите родители му дадоа дваесет и четири часа да се исчисти од куќата и да си ги земе сите свои работи со себе, велејќи му дека тој не е нивен син, дека самиот си е виновен, дека не сакаат да го видат додека е жив. И не го видоа. Кога се вратија дома вечерта, го најдоа неговото спружено на креветот во нивната соба, празни кутии од апчиња на неговите гради, половина чаша вода под огледалото на масичката, куса стуткана порака во која им кажал дека единствената желба му била да умре онаму кај што се родил, дека ги сакал, и дека жали што ги повредил но не гледал друг начин.
Бавните одѕвонувања на часовникот ми ја прекинаа литанијата. Тој сè уште беше спроти мене, се мачеше, многу тешко му одеше навлекувањето на чизмите, со панталоните набрани околу дебелите волнени чорапи. Ако би морал да заминам, помислив, никогаш повеќе нема да го видам татко ми вака. Никогаш. Следниот пат кога би го видел, тој би бил мртов и студен како камен во својот ковчег, ние тројцата собрани со првиот авион од Лондон откако сме примиле итен телефонски повик од дома во кој ни кажуваат дека го нашле паднат во градината, или дека не се сигурни дали паднал во огнот или починал пред огнот до темел да ја изгори куќата преку ноќ, или можеби би го нашле полуоблечен во спалната откако некој од соседите насила ја отворил вратата, обидувајќи се да се сети кога го видел последен пат, и никој не може да го утврди точното време на смртта…
Ги беше навлекол велингтонките и стоеше таму завиткан во својот голем капут, држејќи ја капата, спремен да ја стави, со емајлираната канта за млеко под мишката.
Се движеше бавно, речиси разнишано, кон влезната врата. Моите очи го следеа неговото лице, неговиот бок, неговиот грб, неговите несмасни чекори со кои заминуваше од мене, додека неговите последни зборови од пред некој миг ми се вртеа низ главата како јагула заграбена од изворот во жежок летен ден и ставена врз топол камен.
Застана кај вратата онака како што секогаш правеше пред излегување и го натопи прстот во крстилницата со света вода закачена на довратникот. Тоа беше стара дрвена крстилница со Свето срце на себе, која мајка ми ја донесе од аџилакот во Нок во времето кога Папата беше таму1F. Можев да видам како се обидува да се прекрсти, не беше дури ни сигурен дали во светата вода го натопил прстот или палецот.
Ја стави раката врз резето. Го крена и го повлече кон себе.
Ме погледна откако се заврте, прво со главата, потоа бавно со телото. Зјапаше право во мене, со што ми го прибра умот и ми ги набрка мислите назад кон нивните мрачни агли.
„Ќе ми помогнеш ли со бреди2F кравата?“, праша, „додека ја молзам… секогаш има разранети вимиња…“
од англискиот превод на Френк Суел, превел И. Исаковски
Од Four Front by Micheál Ó Conghaile, Pádraic Breathnach, Dara Ó Conaola and Alan Titley
Издание на Cló Iar-Chonnachta
#b
1. Папата Јован Павле II го посетил светилиштето Нок (Knock) во истоименото село во ирската околија Мајо во 1979 година. Светилиштето е црквата на Свети Јован Крстител покрај која на 21 август 1879 година на локалното население му се прикажале три фигури: Света Богородица, Свети Јосиф и Апостол Јован (Евангелист). (з.п.)
2. На англиски: braddy, од ирското bradach, со значење „подла“. (з.п.)