Викај ме Петар

Викај ме Петар

                Се викам… Не… Викај ме Петар.

Со часови не можев да заспијам. Седев, пушев и размислував за детството. Очите ми се беа навикнале на темнината, ушите на тивките, ситни морски бранови. И тогаш те здогледав, ненадејно, неочекувано блиску до мене. Не испушти никаков звук, само немо ме гледаше. Јас и ти, единствени будни, среде морето. Јас и ти и мојата мисла за домот. Едно време молчевме. А потоа, нешто однатре, некоја грутка во градиве ме натера да почнам да ти раскажувам. Но, пред да почнам, ти кажав: како што е измислено ова мое име, така е измислено и сè друго во оваа приказна.

Викај ме Петар. Петар е убаво име. Некако, кога ќе го кажат наглас, ми ја враќа вербата во себе. Ме прави да се чувствувам сигурен, цврст, како карпа. Таков каков што мислев дека сум тогаш, дома. А дома одамна не сум бил. Ми се чини дека цел еден век се стори ова постојано пловење по туѓи мориња. И не знам зошто сè уште велам дома, можеби по некоја дамнешна навика.Таму, на копното на моето минато, мојот некогашен дом најверојатно веќе не постои. Можеби го срамниле со земја. Можеби го посипале со пепел. Или, можеби едноставно станал дом на некој друг. На некој што му ги прекопал темелите, та ги проширил за врз нив да изгради нешто друго. Но тогаш, тој некој друг сигурно ја открил мојата тајна… Нашата тајна.  

            Мајка ми имаше само дваесет и осум години. Имаше и три деца, една војна и еден маж загубен некаде во таа војна. Тогаш, преку ноќ, стана старица. Косата ѝ подобеле. Фустанот почна да ѝ виси од рамената, лактите што ѝ излегуваа од ракавите се зашилија, месото од рацете го снема, прстите ѝ станаа ковчести. Градите празно ѝ виснаа. Образите ѝ пропаднаа над вилицата, јаболчињата ѝ се издадоа над нив. Од оној заоблен лик на свадбената фотографија што ја чуваше во долапот исти ѝ останаа само очите. Благи, меки, сјајни. Како црни ѕвезди под белото небо на нејзиното чело.

            „Сега ти си мажот во куќата“, ми рече еден ден, „Козата треба да јаде.“ И јас излегов од дома. Излегов тој ден, па следниот ден и секој ден потоа. Се јазев по багремите покрај реката, кршев гранки и ги носев дома. Потоа од некаде најдов кутија со ималин и со четки и ја наместив пред дивизијата. Тука доаѓаа сите што тогаш имаа чевли, а оние кај коишто доаѓаа имаа чизми. Дома ги носев и паричките што ми ги даваа едните и шамарите што ми ги удираа другите, оние што велеа дека сме исти. Со пари и ќотек, така се станува маж во куќата.

            И така некако се крпевме. Мајка ми ја молзеше козата и со парите што ги носев дома купуваше леб. Од бавчата го собираше тоа што ќе никнеше. Барем не бевме гладни. „Премажи се, мори невесто,“ тивко ѝ велеше комшиката, потпрена на ѕитчето што ги делеше двете куќи. „Две години поминаа, тешко да се врати“. А мајка ми, само за миг, ќе ја погледнеше остро, речиси гневно. Само за миг, а потоа брзо ќе го скротеше гневот во црните ѕвезди и ќе одмавнеше со раката. Не знаев што мисли, не знаев на што се надева, Не знаев ни дали се надева. Нашите животи се претворија во едно плитко преживување. Понекогаш, кога ќе си легнев навечер, ми требаше многу напор за да се сетам на ликот на татко ми. Можеби сум само уморен, си велев и брзо заспивав.

            Човек на сè се навикнува, на секаква беда, на секакво понижување. Се навикнува за да преживее. Да преживее до оној миг кога бедата ќе ја снема, кога понижувањето ќе престане. До она чудо што ќе ни олесни. За мене тоа чудо беше мислата за враќањето на татко ми. Се надевав дека еден ден ќе се појави на портата, жив и здрав. Но, наместо татко ми, се појави војникот. Го пуштиле да се смести кај нас. Ѝ подаде на мајка ми лист хартија. Мајка ми не испружи рака да го земе. „Не знам да читам“, промрморе. Го излажа. Со наведната глава, ги бришеше и ги триеше рацете од престилката. А рацете ѝ беа суви и чисти, немаше што да се брише. Војникот уредно ја здипли хартијата и ја пикна во внатрешниот џеб на униформата. Се сврти и кон мене, ми се насмевна и ме погали по главата. Новиот маж во куќата.

            Немав посебна причина да го мразам, освен истата онаа поради која ги мразев оние што ме удираа и ми ја клоцаа кутијата со четки и бои. Оние што носеа униформи како него. Оние што велеа дека сме исти. Војникот некако се трудеше да не пречи – го јадеше она што ќе му го зготвеше мајка ми, молкум ѝ ги подаваше алиштата да му ги испере, а понекогаш седеше пред куќата и пушеше. Ми се насмевнуваше кога ќе ме здогледаше, а јас не го ни погледнував додека ги влечкав гранките за козата низ правта. Само ќе се закашлав и гласно ќе плукнев кога ќе поминев покрај него. Но, најчесто се трудев да го избегнувам – излегував рано и доцна се враќав дома.

АвторЕлизабета Баковска
2023-03-17T05:08:20+00:00 март 12th, 2023|Categories: Проза, Литература, Блесок бр. 149|