(извадок)
На крајот од годината излегов одличен и примерен меѓу одличните. Ректорот рече дека архиепископот дарувал согласност да одам на факултет. Затоа, летото се вратив во Мала Богородица. Да ја чекам есента во молитви и во пост. Како залутана овца се чувствував меѓу братијата, мелу и тажен заради тоа што ја немав закрилата на отец Алексеј. Дните минеа некако со тропарите и со кондаците, и јас започнав, вистина тешко, но започнав да си ја наоѓам смислата на монахувањето. Отец Алексеј замина таму кај што изгревало сонцето и ми се стори дека бесповратно го однесе со себе некогашниот Наум Фурнаџиев а, во замена за него, на Инокентија му го остави ѕвонот на камбаните и љубовта кон смиреноста со која ќе ги победи (мора да ги победи!) и најлукавите блазнења на светот овдешен (првото веќе го победи пред железната врата на богословијата – „Жена да свиеше в кревет!“). И жугна во мене фиданка на среќа некоја, одамна несетена. Таа, исто така, беше знак дека ја наоѓам смислата на моето монахување.
Но еден ден…
… Беше недела, августовска недела. Со бројници во рацете, на чии килибарни зрна ги броев молитвите (подарок од Алексеј), излегував со постарите братија од црквата по литургија. Отаде манастирската порта се докутураа ждрингања на ѕвончиња од пајтонџиски коњ. Ми заповеди игуменот Иринеј:
„Брате Инокентие, отвори ја портата!“
Одвај ги растокмив двете големи опковани поли и му сторив пат на пајтонот. Во него видов (морав да видам, та крај носот ми се стркалаа!) три деца, три деца и една жена и уште една жена во жолт басмен фустан со црни точки. Таа како зачудено да ме погледна, ми се насмевна и чув, веќе напред:
„Благодарам, отче.“
И пак ме осмади нејзиниот глас:
„Але, Крисула, колку младо калуѓерче!“
И чув палаво смеење на таа што се викала Крисула:
„Е па, Марика, и млади и стари има.“
„Господи очисти грехи нашја…“ издрдорив и стрчнав накај мојата соба. Но игуменот Иринеј ме запре.
„Одведи ги госпожите на нашите ктитори и приложници браќата Митраќевци во собата до владичката…“ И забрза некаде, мазнејќи ја ненакадрената брада (можеби да ја накадри?).
Игно слугата и јас ги носевме куферите и кошниците а двете млади жени им се восхитуваа на убавините на манастирот среде разлистени дабје. Ги оставивме нештата та ми лесна што ќе можам да се сневидам од собата до владичката, но назамин пак го чув гласот на таа што се викала Марика:
„Навистина, колку години имате?“
Јас гледав во жолто и црно некаде околу колената. Реков:
„Ова е вашата соба, госпожи,“ а стравот ми ја искрши снагата. И уште: она што го крстив фиданка на среќа, се попари од врен некој ветар што проструи во мене.
Тие дни бев во огница. Лежев во креветот и не одев ни на јутрење ни на вечерње. Само камбаните низ прозорецот ми праќаа поткрепа да издржам во маките што ме зајадија неочекувано. Но, изненаден и преплашен, забележив: без отец Алексеј, нивниот ѕвон е тих и потих. Се превртував во креветот неколку дни и ноќи, немо повторував молитви, па полугласно, па гласно, па, ми се чини рикав и ридаев, молејќи милост: да се исперат грешните мисли во мене. И ништо не стивна. Напротив, имав чувство дека, оние исти пламења што ми разгорија жарови на битолското шеталиште среде липите, разбеснаа сега вдвоени, втроени и ме уверија дека не ќе смогнам да ги надвијам, да ги престорам во пепел.
Монасите беа повлечени секој во својата соба, сонцето надвор фрлаше пладневна светлина врз зеленилата, сè беше собрано во свој сопствен покој: и братијата и дабјето околу манастирот и багремјето во дворот. Тишината насилно ме истрга од собата. Зашетав нечујно по чардакот, мерејќи ја со погледот должината на чекорите, расото пафташе достоинствено околу моите боси нозе и, добро ми беше да одам по чардакот со дрвени столбови, без мисли, со нестивната огница. Но чув чекори од зад црквата. Првпат ги чув тие чекори а веднаш знаев дека, се н е ј з и н и… Се обидов да избегам в соба та да се фрлам на кревет и да се грчам под расото… Не смогнав. Застанав зад еден дрвен столб и, сиот уплав, треперев чекајќи го моментот кога очите ќе ја зграбат жената Марика.
Од зад аголот на црквата ѕирнаа жолтото и црното. Потоа ја видов сета (во пајтонот видов само насмеана уста; во собата до владичката видов жолто-црна басма околу колената). Носеше две стомни. Чекореше дребно и во одот одмерено и се тресеа градите под недозапетланиот фустан. Лицето, спржено со сончеви пламења, го красеа танки веѓи и очи – неузреани маслинки. Косата, црна-црна и кадрава и куса, мируваше во светлината без ветрец. Ја видов Марика полична од најличните пролети осумнаесет години што сум ги пречекувал. Застана пред чешмата, некаде под столбот зад кој треперев избезумен, и се ведна стомните да ги наполни. Очите мои – грешни, прегрешни! – се вовреа меѓу двете бујати дојки што сонце никогаш не ги бацило ни ветрови не ги испукале ни дождови не ги мекнееле. Градите беа два потира на кои некој им ги зел стојниците, смислено им ги одзел стојниците за вечно да мораш во рацете да ги држиш. Им се предадов на двата потира и страсно посакав од нив да се причестам… но тие бргу се скрија во жолтото и црното а јас се најдов во мојата соба, сам, распнат на крст од разгорени гламни.