Таа отиде на страна, им сврте грб и загледана во далечината, нервозно средувајќи ја косата на темето со едната, со другата рака одново почна да се лади со сламената шапка.
– Ја ќе ти кажам, бе… – испушти чад од цигара железничарот и со тон на човек што ужива во нервозниот разговор додаде: – Прекрасни се. Пукаат малце они на тебе, после ти пукаш на нив. Така вика син ми. А он, за разлика од тебе, не пука на тоа… Џо-стикот.
– Ти си крив. Што не си му купил компјутер на време? – отсечно му дофрли Гордан.
Жената престана да се лади и продолжувајќи да стои свртена со грбот, одново почна да го ослушнува разговорот.
– Што ќе му е, бе, на син ми компјуктор? Нема он време да се занесуе. Нема татко му приватна фирма. Една пензија и казанот за ракија.
– Компјутер бе Киро, за да сурфа. Да се откачи на кратко. Да смени место. Да ја дувне бар за малце одовде, и кога не може да бега. Не да чека на пусија и да пие ракија ко комита пред Илинден.
– Бљуј ти, само бљуј. Тоа ви е све што знаете. На компјуктори работите, никаква култура немате.
32.
Во оперативната работа што со својата единица дисциплинирано ја извршуваше, поручникот Хју Даблју Елсинор гледаше да се истакнува, но и да не стрчи. Беше тоа „правилото број два“:
„Секаде на теренот“, го поучуваше татко му „од Кореја, Виетнам и Латинска Америка, до таму на Балканот, оние што стрчат стануваат први мети на локалните стрелци.“
Правило број три: кога си на такви несигурни терени, внимавај, биди на штрек како да си пред нечиј напад. Таму најмногу лажат, навидум релаксираните состојби.
Правило број еден: идеалот на добриот војник е да не умре на бојното поле, туку во постела, како Вајат Ерп.
И тоа функционираше.
Секој ден на интернет четуваше со татко му, сè додека еден ден тој не му напиша мејл од Вашингтон во кој му соопшти дека неговите „најнови здравствени тестови не се најсјајни“. Поручникот Хју Даблју Елисор знаеше дека под тој еуфемичен израз може да се крие нов проблем за татко му и за нивното мало семејство. Неговата смена во Босна и Херцеговина дојде по кратко време, но не и доволно брзо да го види татка си. Додека тој беше на Балканот, татко му почина на одделот за рак во големата Поморска болница во Бетезда, Мериленд.
Последната порака што Хју ја доби од него гласеше: „Мисијата исполнета. Правилото број Еден – испочитувано.“
Набрзо, Хју се врати во Вашингтон во празниот апартман во кој до крајот на животот живееја татко му и мајка му која, останата сама, веќе не сакаше да остане ни во тој простор, ниту пак во Вашингтон.
33.
На покриениот перон од долгата платформа на железничката станица во Скопје која доминираше над градот и се извиваше во далечина, престана да дува врелиот летен ветер. Горештината стана неиздржлива. Од далеку се слушаа проретчени татнежи. Жената со сламената шапка во раката се сврте кон Гордан.
– Можеби имате право, младичу – спокојно рече таа – Сега не знам ништо. Порано знаев сè. Сега ништо не ми е јасно. Веќе петнаесет години сум во пензија. Предвремен пензионер. На времето, се залагав за самостојна држава, но пред да дојде време за тоа. Бев на испитувања во тогашната комунистичка милиција. За малку и ќе ме затвореа. Набрзо ми дадоа решение за порано пензионирање. Да почекав уште 5 години, ќе ме пензионираа како функционерка во Министерството за просвета, не како обична учителка. Сè треба да ти се случува во вистинско време. Не чини ни порано, ни подоцна.
– Покрај тоа што овде не чини цело време – дофрли Кирил.
– Ако не Ви се допаѓало, требало да си одите. Што не сте заминале до сега? – запраша Гордан.
– Како Вие сега? – рече учителката.
– Како јас сега. Едвај извадив визи. Со тешка пара и тешки врски. Тогаш бар’ визи не ви требале.
– Никогаш не е доцна, млад човеку. Може и ќе си одам.
– А може и ќе немате шанси, госпоѓо – рече Гордан – Каде патувате?
– Во посета на блиски.
– Блиски или блиску? – со пизма ја праша железничарот.
– Доволно е толку. Вие гледајте ја својата работа – студено му одговори таа.
– Што ви е, бе, на сите! Сите само за заминување зборите. Мисли ли, бе луѓе, овде некој да останува, мисли ли? – запраша Кирил, за првпат со стивнат глас и од искрено убедување.
Никој не му одговори. Тројцата долго молчеа. Од некаде допираше гласот од неуреден хор жегалци.
– Што работи татко ти? – конечно се јави Киро.
– Птп – неволно одговори Гордан.
– Што?! – Киро ја издаде главата како желка.
– Приватно трговско претпријатие. Матка како и сите денес.
– Е, тие како него нè доведоа до ова дереџе! – сериозно рече Кирил.
– Он е како тебе. Он, вика, ќе остане – рече Гордан гледајќи во старчето – Ти, вика, прави што сакаш. Ја од овде не мрдам, со мака ова парче простор сум го стекнал, не давам никој да ми го земе. А, тебе нека ти е широк патот.
– Татко Ви има дуќан? – праша учителката.
– Има. Бакалница, пет со три.
– Е, не му се остава дуќанот! Татко ти не го боли земјава, го боли ќепенокот. Он сака да остане заради тоа – одново се јави зајадливиот глас на Киро – Во скора иднина, кога ќе си заминат сите други, оваа земја ќе ја населуваат само трговци. Место држава, ќе биде Трговска комора.