Лизгави луѓе

ЛИЦА
ИТА 15
ТИЈАНА 25
ЈАКУБ 35
ЧИН ПРВИ
СОБА. ДВЕ ВРАТИ. НАДВОРЕШНА И ВРАТА КОН ДРУГАТА СОБА. МЕБЕЛОТ Е СКОРО НОВ. ПРОЗОРЕЦ. ОГЛЕДАЛО. А НАСПРОТИ НЕГО ФРИЖИДЕР. ВОЗДУХОТ Е ТЕЖОК И СТАР. ПРИТИСКА. СВЕТЛОТО Е ПРИДУШЕНО И НЕКАКО СЕ ПРОБИВА ОД ПОДОТ. ТИШИНА. СЕ СЛУША САМО УДИРАЊЕТО НА ДОЖДОВНИТЕ КАПКИ ПО ПРОЗОРЕЦОТ. ТИЈАНА СЕДИ ВО ФОТЕЛЈАТА. СТАНУВА. ОДИ ДО ПРОЗОРЕЦОТ И ПОГЛЕДНУВА НАДВОР. ПОВТОРНО СЕДНУВА ВО ФОТЕЛЈАТА. СТАНУВА И СЕ ОГЛЕДУВА ВО ОГЛЕДАЛОТО. ДОЛГО.
ТИЈАНА: (Срамежливо, не завртувајќи се) Немој да ме гледаш. Се чувствувам толку смешно. Мислев дека нема да се појавиш. Те чекав толку долго, а ти се појави. Ме изненади. (Ја брише устата и се завртува кон девојката. Изненадено гледа во неа.)
ИТА: (Замислено, но весело) Навистина си смешна. И навистина ме израдува, велејќи дека ме очекуваш. (ПАУЗА) Времето е многу лошо. За час и половина градов ќе биде поплавен.
ТИЈАНА: (Збунето) Која си ти?
ИТА: Таа што ја очекуваш. Ита. Имам кратко и необично име нели, Тијана?
ТИЈАНА: Не разбирам од каде го знаеш моето име.
ИТА: Повторно погодив. Понекогаш помислувам дека мојата професија е погодувач на имиња. Тијана. Тијана е убаво име, не е толку кусо како Ита, но сепак е убаво.
ТИЈАНА: Ти сигурно си погрешила, мислам дека…
ИТА: Тијана е многу убаво име, иако јас сакам куси имиња и тебе би те викала Тин, на пример. А чудно, другите луѓе секогаш сакаат подолги имиња, сите мислеа дека моето право име не е Ита, туку Итасија или пак Италија.
ТИЈАНА: (Веќе соземена) Ита, ти сигурно по грешка влезе во мојов стан, тоа понекогаш се случува. Јас воопшто не те познавам.
ИТА: Не, ти ме познаваш повеќе отколку што мислиш. А можеш да ме запознаеш уште подобро само ако се потрудиш. (ПАУЗА) Ти си полиглот. Зборуваш: англиски, француски, арапски, германски, српски, хрватски, словенечки, македонски и руски.
ТИЈАНА: Не и руски.
ИТА: Сигурна си дека не знаеш руски?
ТИЈАНА: Да.
ИТА: Сосема си сигурна? Јас сепак мислам дека ти зборуваш руски. Имам чувство. Ајде присети се. Признај.
ТИЈАНА: Можеби малку.
ИТА: И тоа е доволно.
ТИЈАНА: Од каде знаеш?
ИТА: Дека зборуваш руски?
ТИЈАНА: Дека сум полиглот.
ИТА: Имаш неоштетени дланки. (ПАУЗА.)
ТИЈАНА: Би било најдобро ако сега си заминеш. Јас тебе не те очекував, јас очекував некој друг.
ИТА: Но тој, друг, очигледно се уште не дошол.
ТИЈАНА: Не, но тој треба да дојде секој миг.
ИТА: А дали си сигурна?
ТИЈАНА: Ова е просто неверојатно.

ИТА: Јас ќе седам сè додека не се појави. Ќе ни биде интересно, и мене и тебе. Јас одлично раскажувам. Ти ќе ме слушаш, јас ќе зборувам. Вистина е, јас одлично раскажувам. А потоа можеш да раскажуваш ти. Јас исто сакам и да слушам, иако повеќе сакам
да раскажувам.
ТИЈАНА: Ти можеби сакаш да раскажуваш, но јас не сакам да те слушам.
ИТА: Како знаеш дека не сакаш да слушаш, кога се уште не сум почнала да раскажувам.
ТИЈАНА: Последен пат те молам да заминеш сама или јас ќе те исфрлам.
ИТА: (Како да моли) Знам дека си добра, ти се чита во очите. Ти си само возбудена, нервозно возбудена. Се препотуваш и се преиспитуваш. Како што некогаш јас правев. Тогаш бев нервозно возбудена и бев среќна. Тој беше убав и понекогаш добар. И јас понекогаш го сакав. Имаше две деца и добра жена. Сигурна сум дека беше вистински добра. Поверува дека сум, некое негово, трето дете. Јас му бев љубовница. Со моиве петнаесет години бев одлична љубовница. (ПАУЗА) Верувај ми, ќе бидеш среќна кога ќе го правиш она што го правам јас, токму сега. (ПАУЗА) Како се вика?
ТИЈАНА: Јакуб.
ИТА: Има убаво име, јас би го викала Јак. Сакам куси имиња. Дали раскажува шеги?
ТИЈАНА: Не знам. Можеби понекогаш.
ИТА: Висок е или низок?
ТИЈАНА: Висок.
ИТА: (Гледајќи ја Тијана од глава до пети.) Тогаш зошто не облечеш високи потпетици. Така повеќе ќе си прилегате. Тој висок, ти висока. Ајде, ајде, ајде, што се гледаш во чевлите. Промени ги. Верувај ме ќе му се допаднат.
ТИЈАНА СЕ ЗАТРЧУВА ВО ДРУГАТА СОБА И ОД ТАМУ ПОЧНУВА ДА ФРЛА ЧЕВЛИ. ЖОЛТИ, ЗЕЛЕНИ, СИНИ, ЦРВЕНИ.
ТИЈАНА: (Покажувајќи на зелените.) Овие?
ИТА: (Весело) Нее, така би била многу шарена. Зошто не би била еднобојна. Облечи ги сините. Погледни се во огледалото. Прекрасно, нели? Нооо, малку си бледа, малку си бледа. (Се поти) Стави црвенило на усните. Биди заводлива. Вечерва треба да водите љубов, нели?
ПАУЗА. ТИЈАНА БЕСНО ГЛЕДА ВО ИТА. СЕ ГРЧИ РЕЧИСИ ДО ПЛАЧ.
ИТА: Љубовник е тој?
ТИЈАНА: Јас сум една обична глупачка! Зошто воопшто зборувам со тебе! Ти требаше веќе одамна да бидеш некаде далеку. Таму каде што ти е местото. Кај некои што те познаваат и кој го познаваш! Да одиш на пример кај мајка ти или кај татко ти или кај твојот љубовник! Ако воопшто го имаш. Излегувај! Надвор!
ИТА: (Исплашено и изнемоштено) Ох, колку сум уморна, изнемоштена и тажна. Главата ми е тешка, ставата ми се свива надолу, а душата како да…

ИТА ПАЃА НА ЗЕМЈА. ТИЈАНА ДОТРЧУВА КРАЈ НЕА. ГЛЕДА ЗБУНЕТО.
ТИЈАНА: Што да правам. Малечка, не сакав ништо да ти направам. Го очекувам Јакуб и сакам да бидам сама со него. Разбуди се. Проговори. Раскажувај. Ќе те слушам.
ТИЈАНА ЈА ПОДИГНУВА ИТА И ЈА ПОЛОЖУВА НА ТРОСЕДОТ. ГЛЕДА ИСПЛАШЕНО ВО НЕЈЗИНИТЕ ДЛАНКИ. ТИЕ СЕ КРВАВИ.
ТИЈАНА: Крвавиш. Од прстите ти тече крв. Ноктите ти се преполовени на половина. (Полека се трга од неа) Која си? Од каде си? Што ти е?
ТИЈАНА НЕКОНТРОЛИРАНО СЕ ДВИЖИ НИЗ СОБАТА. ОДИ ДО ИЗЛЕЗНАТА ВРТА, ЈА ФАЌА ВРАТАТА, ПОГЛЕДНУВА ВО ИТА. ЈА ПОВЛЕКУВА ПОВТОРНО. ЈА ФАЌА КВАКАТА. ЈА ОТВОРА ВРАТАТА
И НАГЛО ЈА ЗАТВОРА. ОДИ ДО ПРОЗОРЕЦОТ.
ТИЈАНА: Ми треба воздух.
ГО ОТВОРА ПРОЗОРЕЦОТ. ЈА ПЛИСНУВА ГРСТ ОД ДОЖДОВНИ КАПКИ. ОГРОМНА ВОДА. ГО ЗАТВОРА ПРОЗОРЕЦОТ.
ТИЈАНА: Одвратно време.
ИТА: (Ја подигнува главата.) Тој се уште не пристигнал?
ТИЈАНА: Проговори?!
ТИЈАНА ГЛЕДА ВО ИТА. ЗАБРЗАНО ОДИ ВО ДРУГАТА ОСБА И НОСИ ЗАВОЈ. СЕДНУВА ДО ИТА. ГИ ЗЕМА НЕЈЗИНИТЕ ДЛАНКИ И ЈА ПРЕВРЗУВА.
ИТА: Премногу се дотеруваш.
ТИЈАНА: Што правеше со рацеве?
ИТА: Се тепав.
ТИЈАНА: Со кого?
ИТА: Многу прашуваш. (ПАУЗА) Колку долго си со Јакуб?
ТИЈАНА: Две години.
ИТА: Се плашиш дека ќе го изгубиш?
ТИЈАНА: Не разбирам.
ИТА: Премногу се дотеруваш и обрнуваш внимание на тоа дали ќе му се
допаднеш.
ТИЈАНА: Јас отсекогаш сум обрнувала внимание на себе.
ИТА: Но никогаш не си носела високи потпетици.
ТИЈАНА: Ретко.
ИТА: А денес носиш високи потпетици. Колку често се шминкаш?
ТИЈАНА: Ретко.
ИТА: Ете, а денес си се нашминкала.
ТИЈАНА: Денес прославуваме.
ИТА: Што?
ТИЈАНА: Две години од нашиот заеднички живот.
ИТА: Зарем си мажена?!
ТИЈАНА: Не, но ќе бидам.
ИТА: Тој те побара за жена?
ТИЈАНА: Да, всушност, мислам дека ќе ме побара за жена.
ИТА: Кога?
ТИЈАНА: Би требало денес.
ИТА: И ти мислиш дека тој од сега ќе биде само твој?
ТИЈАНА: Се надевам.
ИТА: Немој да бидеш толку сигурна. Тој е сега сигурен дека ти нема никогаш да го изневериш, а тој е сигурен дека тоа може да го прави. Ти се улови во неговата стапица.
ТИЈАНА: Ти не го познаваш Јакуб.
ИТА: Можам да замислам, ако ми го опишеш.
ТИЈАНА: Му верувам. Го познавам.
ИТА: И јас му верував.
ТИЈАНА: Кому?
ИТА: Нему.
ТИЈАНА: Ти си била со Јакуб?!
ИТА: Ха, ха, ха, ха, ха, ха, ах колку си смешна. Гледаш како се роди сомнеж. Не го ни познавам, тој Јакуб. Тој се уште не се појавил?
ТИЈАНА: Каде живееш?
ИТА: (Вознемирено) Не, не можам да си одам дома. Не терај ме да си одам дома.
Толку сум истиштена. Тато не смее да ме види ваква. Сакам да биде спокоен, денес. Го сакам татко ми. И тој ме сака мене. Татко ми наутро пие пивски квасец. Не пиво, пивски квасец. Било добро за тенот. Јас не пијам. Предизвикува стерилитет. Та јас и немам проблеми со тенот. А немаше ни тој. Ха, ха, смешно нели? Татко ми ги дупна ушињата. И ми правеше плетенки. Имам квалитетна коса, на него. И пиеше пиво со мене. Пиво, не пивски квасец. Велеше: „Убава си. Имаш очи како филмско платно.“ И јас бев важна. Ја мразеше мајка ми. Случајно ја поли со врела вода, еден ден. Никогаш повеќе не ја видов. Тато беше среќен. И јас бев среќна. (ПАУЗА) Кој знае дали е се уште жив. Го сакам татко ми. (ПАУЗА) Бев сигурна дека и тој ме сака. (ПАУЗА) Мојот љубовник. Му го подадов својот живот на дланка, тој лакомо го грабна и на крај му стана здодевен. Ми остана само едно решение. Да го задавам.
ТИЈАНА: Што си направила?
ИТА: Ги забив ноктите во неговиот врат. Како може да каже дека не ме сака повеќе. Уште одамна сакав да го видам мртов скапан.
ТИЈАНА: Го уби?!
ИТА: (Се подигнува и почнува да гестикулира.) Ги забив ноктите во неговиот врат, почувствував како полека се кршат и остануваат закачени за неговото месо. Тој се шлапна, целиот во една бара. Направи шлап! Ме испрска. А надвор и онака врнеше. Јас го гледав. Беше смешен онака испружен. Се смеев. Потоа се исплашив дека можеби… Почнав да бегам. Мислам дека никогаш во животот не сум правела поголеми чекори. Огромни чекори. Често се свртував и гледав зад себе. Бев во право. Ако останев над него уште само еден миг, ќе бев мртва. Тој е понекогаш луд. Последниот пат кога погледнав зад себе, тој се исправи и почна да трча по мене. Трчав долго и тој долго ме следеше. А времето беше гадно. (Погледнува кон прозорецот) и сè уште е. (ПАУЗА) Можно е тој да се втурне овде, секој миг. Понекогаш е луд. (ПАУЗА) Долго ме следеше.
ТИЈАНА: Мене никој, никогаш не ме следел.
ИТА: Не е воопшто возбудливо. Повозбудливо е да очекуваш некого.
ТИЈАНА: Можеби си во право. Но, мене никогаш до сега не ме следел. А јас мислам дека тоа би ми се допаднало. (ПАУЗА) Јас сакам да следам. Го откриваш она што не си го открил.
ИТА: Се сомневаш?
ТИЈАНА: Сомничава сум.
ИТА: Не ми веруваш?
ТИЈАНА: Не, добро раскажуваш.
ИТА: Јас одлично раскажувам. (Погледнува кон прозорецот.) Градот е сигурно поплавен. (ПАУЗА) Тој можеби се удавил.
ТИЈАНА: (Се насмевнува) Глупости.
ИТА: Сигурна си дека е добар пливач?
ТИЈАНА НЕ ОДГОВАРА.

ИТА: Се надева дека не се удавил. Удавеникот секогаш си има некој незгоден израз на лицето. Лицето му е модро и мислиш секој миг од устата ќе му се истури целата крв. И беспомошен е.
ТИЈАНА: Никој по давењето не може да му помогне.
ИТА: Дали би му помогнала на саканиот ако е удавен?
ТИЈАНА: Да, со надеж дека ќе му помогнам.
ИТА: На удавениот веќе никој не може да му помогне. (ПАУЗА) Колку е часот?
ТИЈАНА ПОГЛЕДНУВА ВО ЧАСОВНИКОТ. ДОЛГО ГЛЕДА ВО ИТА.
ИТА: Ќе с појави.
ТИЈАНА: Не верувам. А обично доаѓаше. Влегуваше не тропајќи на вратата. Секогаш сериозен и по малку лут. Мислам дека е јак. Непопустлив. Го сретнав, смешно, и тогаш врнеше. Беше токму пред две години. Од тогаш до денес, се разбира. И секој ден доаѓаше. Денес најверојатно се премислил. Тој е навистина добар…
ИТА: (Ѝ упаѓа во збор) Мислам дека не грешам ако кажам дека е добар љубовник нели?
ТИЈАНА: Најверојатно.
ИТА: Зарем толку рано легнувате заедно?
ТИЈАНА: Напротив. Легнуваме многу често.
ИТА: И тој хрчи.
ТИЈАНА: Просто ми недостига неговото ’рчење кога спијам сама. Сакам да кажам, се навикнав.
ИТА: Дали понекогаш помислуваш дека не си му единствената?
ТИЈАНА: Не, нема потреба, тој е секој ден со мене. И секој ден шетаме по улиците. Среќна сум. Не сакам да се одделам од него. До крајот.
ИТА: Денес не можете да шетате.
ТИЈАНА ОСТРО ПОГЛЕДНУВА ВО ИТА.
ИТА: (Рамнодушно) Врне. Градов ќе биде поплавен за половина час. (ПАУЗА) А што е тој?
ТИЈАНА: Фин господин.
ИТА: Фин господин?
ТИЈАНА: Фин господин!
ИТА: Тој е фин господин и само фин или работи нешто.
ДОЛГО СЕ ГЛЕДААТ.
ИТА: Би можела да погодувам, ако ти не знаеш. Можеби е шофер на автобус.
ТИЈАНА: Тој е нежен.
ИТА: Но, ти рече дека е висок.
ТИЈАНА: Висок и нежен.
ИТА: Зошто шофер на автобус не би можел да биде нежен?
ТИЈАНА: Сигурна сум дека не е шофер на автобус.
ИТА: Можеби копа ровови за водоводи?
ТИЈАНА: Но, тој е фин господин.
ИТА: Зошто копач на ровови за водовод не би можел да биде фин господин?
ТИЈАНА: Има меки дланки.
ИТА: Сигурно не е копач. (ПАУЗА) Да не е бизнисмен. Можеби е бизнисмен. Денес ги има многу.
ТИЈАНА: Искрен е. Не ме изневерил.
ИТА: Нежен, меки дланки, висок, искрен, тенок… Крадец и коцкар.
ТИЈАНА: Не.
ИТА: Сигурно, да.
ТИЈАНА: (Бесно) Секој ден е со мене.
ИТА: Сигурно е заљубен во тебе.
ТИЈАНА: Сакам да е така.
ИТА: Стани малку.
ТИЈАНА СТАНУВА. ИТА ЈА ГЛЕДА ОД СИТЕ СТРАНИ.
ТИЈАНА: Мислиш дека сум убава?
ИТА: Сигурно одлично готвиш. Малку си широка во колковите.
ТИЈАНА: Прегладнета сум.
ИТА: Јадеше кога дојдов. Ти навистина брзо огладнуваш.
ТИЈАНА: Да најповеќе јадам по…

ИТА: Знам, тоа доста исцрпува. (Се сепнува.) Заклучи врата? Тој може секој миг да се појави. Се плашам од него. Толку е јак. Јас му пречам. Тој понекогаш е луд. Сака друга.
ТИЈАНА ЈА ПРЕГРНУВА ИТА. ТИШИНА. МИР. ДОЛГО ВРЕМЕ НЕКОЈ ЈА ПРИТИСНУВА ВРАТАТА КОЈА ВОДИ НАДВОР.
ИТА: (Преплашено) Знаев дека ќе се појави. Немој да му отвораш! Тој е луд. Ќе нè убие. Рамнодушно. Прво мене, а потоа тебе.
ВО СОБАТА СЕ ВТУРНУВА МАЖ СО ДОЛГА КОСА. СИОТ НАВОДЕНЕТ. НОСИ СВЕЧЕН КОСТУМ
ИТА: Не! (Паѓа во несвест.)
ЈАКУБ: Е навистина си полна со изненадувања. На подов лежи некое непознато женче. Јас мртов влажен.
ТИЈАНА: (Притрчува кон него и го прегрнува) Мислев дека нема да дојдеш. А ти секој ден се појавуваш.