РОМАНОТ И ФИЛМОТ: БЕСКРАЈНИОТ РАЗГОВОР ПОМЕЃУ ТЕКСТОТ И СЛИКАТА

/, Литература, Блесок бр. 156/РОМАНОТ И ФИЛМОТ: БЕСКРАЈНИОТ РАЗГОВОР ПОМЕЃУ ТЕКСТОТ И СЛИКАТА

РОМАНОТ И ФИЛМОТ: БЕСКРАЈНИОТ РАЗГОВОР ПОМЕЃУ ТЕКСТОТ И СЛИКАТА

Сепак, останува прашањето дали е воопшто возможно едно магично и книжевно сугестивно дело кое изобилува со екфрастички потенцијал да може целосно да се „преведе“ од буквалниот јазик на кој се пишува во јазикот на телевизијата? Филмот и литературата оперираат во различни регистри и перцепции и додека она што првото може лесно визуелно да го прикаже, второто мора да го опише, при што двете се ограничени од точноста на сликата за која станува збор. Една таписерија во една книга единствено постои во лиминалниот простор меѓу фантазијата и инскрипцијата, а една таписерија на телевизиски екран е фиксирана слика, додека нејзиното материјализирање е неминовно. Она што гледачите го добиваат за возврат е еден друг вид присуство, тежината на нештото во вистинскиот свет, непоколебливоста на спектаклот (доколку се работи за нешто поимпресивно од обична таписерија) и реалноста на моментот на поставеност на сцената или mise-en-scène. Но, во Игра на тронови, тежината на ова присуство не доживува секогаш еднаква размена на идеи. Имено, тоа најчесто претставува стеснување на можностите, затворање на некои интерпретациски врати кои Мартин навистина внимателно ги остава малку подотворени.

Како заклучок, споредбата меѓу Песна за мразот и огнот и нејзината телевизиска адаптација, Игра на тронови, не е едноставно прашање на комплетна доследност, ниту пак е прашање само на медиум. Се работи за подлабока потрага во длабочините на уметничкиот израз, тензијата меѓу уметничка слобода и доследност, меѓу текст и слика и меѓу симбол и значење.

Екфразисот, како што потсетува Лувел, никогаш не се сведува само на обичен опис, туку е инвокација, начин да се погледне директно во очите на нешто што за себе многу открива и во исто време е лажливо, начин да се создаде еден свет, кој е кршлив и променлив колку самите сеќавања. Ако кажеме дека светот во серијата романи на Мартин е оној кој цвета во својата нестабилност и променливост на перцепцијата и замислената историја, како песоците во пустината, тогаш Игра на тронови, со сета своја величественост, ги измазнува нерамнините кои го прават неговиот свет толку привлечен. За крај, не се работи за тоа дека адаптацијата губи нешто во преводот, туку дека самиот превод е чин на авторство и селекција и приоретизирање за една визија, една интерпретација над другите. Во кралството на екфразисот, каде што моќта на сликата не лежи во она што го покажува, туку напротив, во она што го крие, чинот на селекција секогаш и неминовно ќе биде чин на бришење.


 

БИБЛИОГРАФИЈА

Книги:

Bruhn, J. (2016) The intermediality of narrative literature: Medialities matter. Palgrave-Macmillan.

Heffernan, J.A.W. (1993) Museum of words: The poetics of ekphrasis from Homer to Ashbery. Chicago, IL: University of Chicago Press.

Hoek, L.H. (2008) Intersemiotic transposition: From rhetoric to the arts. Ottawa: Legas.

Krieger, M. (1992) Ekphrasis: The illusion of the natural sign. Baltimore: The Johns Hopkins University Press.

Louvel, L. (2011) Poetics of the iconotext. Farnham: Ashgate.

Pavličić, P. (1990) Intertextuality and intermediality. Zagreb: University of Zagreb Press.

Peirce, C.S. (1883) Studies in logic, by members of The Johns Hopkins University. Boston: Little Brown.

Persin, M. Getting the picture: The ekphrastic principle in twentieth-century Spanish poetry. Lewisburg.

Saïd, E. (2004) Orientalism: 25th Anniversary Edition. New York: Vintage.

Steiner, W. (1982) The colors of rhetoric. Chicago, IL: University of Chicago Press.

 

Поглавја од книги:

Cardwell, S. (2007) ‘Is quality television any good?’, in McCabe, J. and Akass, K. (eds.) Quality TV: Contemporary American Television and Beyond. New York: I.B. Taurus, pp. 19-34.

Clüver, C. (1998) ‘Quotation, enargeia, and the function of ekphrasis’, in Robillard, V. and Jongeneel, E. (eds.) Pictures into words: Theoretical and descriptive approaches to ekphrasis. Amsterdam: VU University Press, pp. 35-52.

Heusser, M. (2012) ‘Radical eye rhymes: Visual strategies in modernist poetry’, in de Carvalho Homem, R.M. (ed.) Relational designs in literature and the arts: Page and stage, canvas and screen. Amsterdam, New York: Rodopi, pp. 221-235.

 

Написи на интернет:

Kenneally, T. (2014) ‘Game of Thrones becomes most popular series in HBO’s history’, The Wrap, 5 June.

АвторТамара Јолевска-Попов
2025-06-14T07:57:06+00:00 јуни 6th, 2025|Categories: Есеи, Литература, Блесок бр. 156|