ВИКАЈТЕ МЕ ЕСТЕБАН

/, Литература, Блесок бр. 108-109/ВИКАЈТЕ МЕ ЕСТЕБАН

ВИКАЈТЕ МЕ ЕСТЕБАН

ВИКАЈТЕ МЕ ЕСТЕБАН
ВРЕВАТА, БЕСОТ И ТАА


Превод: Ѓоко Здравески

Моето прво лето на море по војната. Јас и мојот седумгодишен роднина Харис, кому му е ова прво одење на море. Ученичкиот одмор во Мал Дрвеник го организираше неговото школо. Останатите првачиња се дојдени со мајките, Харис е дојден со мене. Еби му мајката, само така можеше. Мајка му Мелида работи во супермаркет, без слободни денови, без викенди. Од нејзиниот труд и од пензијата на дедо живееме сите. Летувањето ќе го плаќаме на рати. Битно е дека е тој тука, со другарите и со учителката.
Јас сум прва година на факултет. Филозофија, книжевност… Добив голема соба што мириса на лаванда. Во куферот имам повеќе книги отколку гаќи. Што ќе прочитам се насобира во мојата глава како дождоносен облак готов да се истури и истопи во жештината на денот.

На плажата, мајките одмораат во глутница. Пијат кафе, лижат сладоледи, им подвикнуваат на децата. Зборуваат, зборуваат… Кога ќе ме видат со книга в рака, се насмевнуваат благо, меланхолично. Не им ги разбирам насмевките. Јас ним им се насмевнувам срамежливо, па брзо-брзо го задлабочувам погледот во хартијата и буквите. Размислувам за една мајка што си го изгубила синот.

Беше тоа во филмот „Сè за мојата мајка“. Таа, Мануела, го имаше својот Естебан, кого на неговиот роденден го усмрти автомобил. Естебан сакаше да напише роман за својата мајка, а Алмодовар сними филм во кој мајката си го оплакува синот. Филмот го гледав во киното Meeting Point. Таа вечер се упатив право дома. Се качував по стрмната улица во старата населба, кон својата куќа без мајка. Пред очи ми трепереше ликот на Естебан. Го видов накиснат, во ветровка и фармерки, со влажниот нотес во раката. Улицата по која газев се вика Широкац, и баш е стрмна. На врвот на улицата застанав да земам здив. Штом здивнав, се свртев кон низината. Градот тонеше во мрак, а мене на памет ми падна: што би било мајка ми денес да беше жива, а да умрев јас таа дамнешна ноќ, пред седумнаесет години?

На плажата сонцето пржи. Во боровата сенка, мајките се ладат со ладала. Пот им тече по вратот, бутовите им се мокри, гласовите сè потивки. Децата дивеат по жешките камчиња. Се гаѓаат, се бркаат, учителката вреска по нив. Нема-нема па некое дете без дозвола ќе влезе во плиткото, ќе ги накваси нозете, рацете, ќе се сврти кон брегот и ќе им се исплази на останатите. Учителката ќе потрча по него, мајките ќе викнат.

Соништата се претвораат во сол на кожата. Го читам Маркес. Раскази. Еден се вика „Најубавиот давеник на светот“. Кожата на челото ми се брчка кога сфаќам дека и тој се вика Естебан. Сонцето ја напушта одбранбената зона на чадорот. Сунѓерестата простирка ја впива потта од мојата кожа. Вадам пенкало од ранецот. Секое споменување на името во книгата го заокружувам. „Естебан, Естебан, Естебан…“ Сината боја брзо се суши, го изолира зборот од седум букви како заштитна лента на местото на злосторството.

Естебан на Габриел е облечен во морски алги и школки, нагрнат со мирисот на морето. Којзнае колку долго го носела водата. Мртов, го донела до брегот на селцето што ќе стане негова света гробница. Со дланката го допирам жешкиот врат. Изгорел. Ме боли. Сакам да се засолнам. По грешка погледнувам директно во сонцето. Светло, жешко и бело, какво што свети само на југ, ми ја извртува сликата за светот. Ја превртува така како што го направи тоа камерата на Алмодовар непосредно по што се чу тапиот удар на телото на момчето од шофершајбната на скапата кола. Трчањето на Мануела, ритамот на нејзините потпетици додека удираат по асфалтот, ми пулсира во мислите.

Кога слепилото помина, го здогледав своето мртво тело на површината на морето. Го влечеа мали бранови, како што отмениот коњски кас влече погребна кочија. Кога ме заглибија во плиткото, децата ме забележаа. Ги оставија меѓусебните кавги и туркања. Од раце им испаѓаа камчињата. Притрчаа. Ме загледуваа, ме влечеа за нос, ми ја тегнеа косата, своите мали прсти ми ги пикаа в уши. Од рацете ми ги тргаа алгите, ми сипуваа песок во отворената уста, ме удираа по градите.

Заиграни, еуфорични, го привлекоа вниманието на своите мајки. Кога жените ја распознаа мртвата играчка меѓу телцата на своите деца, потрчаа како без душа. Сите до една итаа, нагрдувајќи ги босите нозе од острите камења. Лесните и долги фустани им се подигнаа во водата. Им лебдеа околу колковите како разнобојна морска трева. Мајките ги тргаа пијавиците од моите раце, заплетканите влакна коса ми ги тргаа од лицето. Со преплашени гласови им наредија на децата: „Брзо, викнете ја!“

Таа носеше бел фустан, поради кој и косата и веѓите ѝ изгледаа уште поцрни. Пред нејзините чекори сите замолкнаа. Децата и жените отстапија. Лесно, ама одлучно му се приближи на моето тело. Збрчканото лице се надви над моите модри образи. Сонцето печеше. Ја зеде мојата глава и внимателно ја смести во своите дланки, како јајце во гнездо. Беше тоа мајка ми. На прагот од својата старост. Ги спушти усните на моите очи, а потоа со јазикот лизна една солена капка вода од моите трепки. „Ова е Естебан!“, рече. Останатите жени се загледаа. „Естебан, и никој друг!“, извика. Кога го чуја тоа, останатите жени повторно се собраа околу мене. Наглас залелекаа. Се удираа по образите, си ја кубеа косата, ги кинеа фустаните…

„Ова е Естебан“, изговори мојата мајка уште еднаш и ми ги бакна образите. Сите други жени почнаа да кимаат со главата. Како јато вознемирени птици се припија кон мојата мајка. Сетив како нејзините од плач влажни и топли усни ги бакнуваат моите. По неа и останатите почнаа да ме милуваат, да ми го бакнуваат секој дел од телото. Времето минуваше, сонцето заоѓаше.
И тоа беше тоа. Совршена смрт, која одлично ми прилега.

АвторЛејла Каламуиќ
2018-12-14T08:55:28+00:00 август 19th, 2016|Categories: Проза, Литература, Блесок бр. 108-109|