Миз Амбрела

Миз Амбрела

Се појави од никаде. Од синото вашингтонско небо или од влажниот леплив воздух или од самата купола на Белата Куќа. Никој од нас не знаеше да каже. И веднаш, онака слабичка, со рејбан очила и чадор во левата рака го завзеде нашиот автобус.
“This is my bus”! Чкрипеше нејзиниот неподмачкан глас небаре е Сибила во својата илјадита без тело залидана по светиот вавилонски говор а потоа додаде уште нешто, се закани со показалецот од десната рака со која грчевито го стегаше држачот зад седиштето од нашиот шофер, па уште нешто што требаше да биде нејзино име.
„Што вели, што вели?“ ме праша Симон завален во седиштето до мене иако ми се стори дека мислите му се далеку во Македонија, како токму во тој миг, додека врвевме покрај високиот Обилиск што со двете прозорчиња наликуваше на камилавка од некој смраморен кјуклускановец, да расчистуваше некои прашања за осаменоста и смртта, за нашата балканска осаменост и смрт или пак се подготвуваше за лов на диви свињи по лазарополските забели над Радика.
„Не вели ништо,“ реков и погледот ми заскита по задоволните бели, црни и жолти лица на патниците кои среќни по успешната утринска посета на Washington Times, а особено по обилниот ручек, удобно се беа завалиле во своите седишта. Отсекогаш сум ги мразел туристите. Сум ги гледал онака шарени, несоодветни, со фотоапарати преку рамо заџарени во ѕидиштата од црквите и манастирите, во нашите многуслојни тајни, или напикани во намерно развеселени автобуси како надмоќно зјапаат во нашата беда, без разбирање, без сочувство за нас надвор по улиците. А сега никако не можев да се оттргнам од помислата дека јас и овие триесетина учени луѓе од сите краишта на светот сме токму во нивна ситуација, најадени, напиени, напикани во овој автобус што требаше за три часа да мине покрај сè важно во овој град.
“National Gallery of Art” мислам дека заголтна во микрофонот нашата водичка зашто зарипнатиот глас голташе цели слогови како да јадеше нешто или некого па мораше секој сам да си ја замислува од нејзе замислената информација.
„Што вели, што вели?;“ ме праша пак Симон, а во здебелениот глас му се чувствуваше небаре баш сега, додека минувавме низ зелените авении или тие минуваа низ нас и ни ги ладеа мрзливите души, се вратил дома од лов по гостењето со вкусно зготвениот зајак или дива свиња па удобно се завалил пред телевизорот и зазјапал во некој плиток американски трилер.
„Вчера го видовме Пикасо. Раните обиди. Објаснува за тие што не биле. Ти само уживај!!“
„Имаме среќа,“ вели Симон, „низ цела Европа да ја бркаш изложбата не можеш да ја стасаш! А овде прво па машко!“ и за миг се загледува наназад кон веќе за нас невидливата зграда, потстанува, ги собира веѓите, па де лево де десно преку мене и моето седиште како да го гледа младиот Пикасо на врвот од галеријата со паларија на глава и четка в раце а преку него сопствените деца, поголемиот во Брно, помалиот во Братислава.
„Сè ни одминува!“ рече потоа и по кратко пак се врати во старата позиција на седиштето, ловеше нешто низ Македонијата или мене така ми се стори, се гостеше или лесно од средина ја уловуваше евтината приказна на филмот чиј почеток не беше успеал да го фати.
“The White House!” речиси крикна виталната старица во сино, платнено сако и тегет здолниште и хитлеровски направи дупче во патосот од автобусот што беше знак шоферот да запре, баш тука крај тротоарот со двете клупи на кои уморни и испотени по долгата, не многу пријатна прошетка седнавме пред два дена, гледавме во белото здание и пиевме пиво од конзерви. Потоа, кога се отвори вратата од автобусот, неочекувано вешто таа рипна надвор, го отвори розевиот чадор зашто сонцето пред Белата Куќа печеше како спобудалено и строга и намуртена како тазе квачка што си ги надгледува и прибира новоизведените, неопитни пилци, нè построи на плочникот и веднаш, безмилосно почна да истура море информации врз нашите сироти што од храната што од сонцето заматени глави. Видов како Симон безнадежно се дави стегнат со непотребната вратоврска, му идеше да рика од мачнина и болка но беше господин, само достоинствено се црвенееше и повторуваше: „Што вели, што вели?“ а јас се трудев од она што расцепено стигаше до мене да му кажам дека претседателскиот дом не бил веднаш вака изграден, дека генерации претседатели доградувале, доправале врз вештачки набиеното ритче, дека куќата нема лице и опачина и дека најгоре, на самата купола, има статуа на жена. Кога го кажа ова, госпоѓицата или госпоѓата водич направи движење како да замавнува со крила, како да сака, онака нервозна, со сите пеги на лице да летне над оваа непослушна, раскалашена толпа и сама, спокојна, зареена над бујатите води на широкиот Потомак, да си ја лади неискажаната болка. Зашто можеби токму вака се чувствувал оној полуден Хрват кога замелушен од тешката клима стигнал пред огромнава вода и веројатно потресен од тага по родниот Јадран или од којзнае што друго што му удрило в глава, ја крстил големата вашингтонска река.
„Господе боже!“ ми рече Симон кога построени се вративме во автобусот и тој јурна натаму по вообичаената маршута, „мислам дека цело време баш мене ме гледа. Како да ѝ е важно токму јас да ја слушам. Господе што сум ти згрешил?“ мрмореше и се крстеше Симон православно а белата брада сето време му подигруваше де од нервоза де од здивот на вклучениот клима уред. „Вистина телото попушта, умот заборава, надворешниот вид слабее, ама внатрешното око до смртта а можеби и потоа знае што е убаво!“ додаде потоа филозофски и навалувајќи се нанапред, несвесно се мушна во непослушните прамени што недоскротени како делтата на Нил, го минале синорот дозволен за долгата раскошна коса на црната девојка смраморена на седиштето пред него.
“Lincoln Memorial,” зашкрипи агресивно водичката и потоа уште долго шкрипеа сопирачките од автобусот во нашите глави залудно будејќи го дремливото, стушно попладне легнато во нашите стомаци, нашите нозе, нашите скостени зглобови и зајдено во долга незаборавна сиеста.
“Come on!” наредуваше таа, “Hurry up!” викаше небаре ќе ни побегне светот и векот додека слегувавме и ги потчукнувавме главите од претесните ментешина на предната автобуска врата.
“Stay here!”, “Wait!” маваше таа по нас со кратките, строги синкопи од зборови и нè собираше ко жртви од некој утрински земјторес под својот раширен, розев чадор којшто ми се стори ја имаше згаснато жарта под сачот невидливо закачен на спобудаленото вашингтонско небо.
“This is our history!” викаше безгласно таа и покажуваше на атинското здание никнато среде недогледното зеленило сигурна дека најпосле ќе нè разбуди, ќе нè расони и ќе го привлече нашето внимание.
„Да не брмчи нешто за историја?“ замрчи Симон, историчар по професија и кисела, патриотска насмевка му заигра на лицето. Видов ја мрази кога ми рече: „Знае таа на кого говори за историја? Кај нас историјата расте по бавчите, ја има под секоја зелка, секоја слива, домат, секоја куќа, кошара, секој камен. Таа е под нашите лозја, нашите афионски полиња. Демне под нас како тешка, нешикната стерна, чека погоден миг да заофка, да гргне и да нè удави нас, жилавите крлежи распојасени над нејзините ламјини глави. Свесна е на кого зборува? Ние се љубиме и умираме на историја. Нам ли најд?“ беснееше црвен и спобудален, навреден и горд истовремено, а влагата го освојуваше, го мачеше и јазови пот му течеа по телото и оздола му правеа влажни дамки на беспрекорното бело одело.
„Ќе го видиме спомен-домот на Линколн малку подоцна“ објаснив, „првин нè чека нешто друго!“

АвторДраги Михајловски
2018-08-21T17:22:12+00:00 јануари 1st, 1999|Categories: Проза, Блесок бр. 06, Литература|