Сопствена соба: субверзија и заведување

/, Блесок бр. 06, Литература/Сопствена соба: субверзија и заведување

Сопствена соба: субверзија и заведување

2. Џејн

Сопствена соба почнува невообичаено: „Но, можеби ќе речете, ве замоливме да зборувате за жените и романот – каква врска има тоа со имање сопствена соба?“ Се добива впечаток дека почетната реченица е парче од една веќе започната конверзација што едноставно продолжува во текстот. Тоа е првиот во серијата на стилистички и реторички избори на Вулф кои се усмерени кон подривање на хегемонијата на патријархалниот модус на мислење и пишување. Ако се присетиме на фактот дека Сопствена соба е конципирана врз основа на двете предавања во споменатите женски колеџи во Кембриџ, ваквиот почеток, а и тонот на целиот текст понатаму отскокнуваат драстично од самата идеја и концепција на предавањето „како такво“, и наликуваат многу повеќе на нешто друго, имено – на дијалог. Значи, уште почетниот реторички избор на Вулф има своја теориска цел: со самото тоа што таа во своето „предавање“ свесно го одбегнува она што би било „главна обврска на предавачот“, имено, „во едночасовен говор да ѝ го подаде зрното на чистата вистина“ на својата публика, кое таа едноставно потоа би го ставила некаде на полиците во својата библиотека, авторката на есејот го деконструира и самиот поим на предавање кој е востановен во рамки на патријархалните универзитетски конвенции. Нејзиното „предавање“ почнува и се одвива како конверзација („помеѓу жени“), со тоа што таа го става протестното „Но…“ од почетната реченица во устата на претпоставената тивка студентска публика, покажувајќи едновремено, дека „предавањето“ како едукативна форма е еднонасочна, ако не и слепа улица. Засновано на системот на авторитарната патријархална структура на доминација на „експертот“ врз „студентот“, тоа е типичен продукт на „машката“ академска пракса на еден Кембриџ, во однос на која Вулф се поставува уште веднаш како различна. Во Сопствена соба таа пронаоѓа и инаугурира нов облик на човечки однос заснован на моделот на женскиот дискурс – како конверзација помеѓу еднакви. Се разбира, ваквата стратегија на текстот има и своја мотивација, која е во случајов двојна. Укинувајќи го „гласот“ на непознатиот машки професор, Вулф го укинува всушност гласот на Таткото, на „Викторијанецот“ Лесли Стивн кој како претставник на традиционалниот хуманизам зборувал на јазикот на патријархалната хегемонија заснован врз принципот на моќта. Јазикот на „татковците“ е само еден од ортодоксните симболички системи во чијшто ред Вирџинија Вулф одбива да се вклопи зашто тој ред е репресивен, па затоа нејзината феминистичка политика се лоцира првенствено во нејзината текстуална практика усмерена во овој есеј, токму кон подривање на логичката или рационална форма на пишување, подривање кое се збиднува – одвнатре, зашто конвенцијата на „предавање“ е преземена само за да се деконструира идеологијата која неа ја создала.
Идејата за „конверзација меѓу еднакви“1F што Вулф ја нуди со својот почетен реторички избор уште на првата страница од Сопствена соба се разбира, има свој реален модел. Тој модел Вулф го гледа во Џејн Елен Харисон, според некои, хероината на овој текст, историчар на религии и класичен антрополог, една од првите универзитетски образувани жени во Англија. Џејн Харисон заработувала за живот петнаесетина години како предавач во машките школи и во Британскиот музеј каде што ги студирала особено грчките вазни. Нејзините проучувања ги анализирале фигурите на Грчките Олимпски богови како своевидна патријархална замена на матријархалните култови. Но, она по што е особено значајна „големата Џејн Харисон“, како што ја нарекува Вулф, се токму нејзините брилјантни настапи, во кои, според сведоштвата на нејзините колеги и современици, „предавањето“ не било конципирано како говор за „зрното чиста вистина“, туку како своевидна драма во која поставувањето на прашања и потрагата по одговори била заедничка за сите учесници, како што било заедничко и споделувањето на „емоции на признавање и препознавање“2F. Џејн Харисон умира во април 1928 година, но во Сопствена соба влегува како симболичка фигура на жена-уметник, „маргиналец“ кој во сопствената драма на спознавање го брише јазот меѓу себеси и публиката. Токму таа драмска структура ја презема и Вулф во
својот текст.

#b

1. види Jane Marcus, Virginia Woolf and the Languages of Patriarchy, Indiana University Press, 1987, 145-146.
2. Marcus, 148.

АвторМаја Бојаџиевска
2018-08-21T17:22:12+00:00 јануари 1st, 1999|Categories: Критика, Блесок бр. 06, Литература|