Смртта на лисицата

/, Литература, Блесок бр. 10-11/Смртта на лисицата

Смртта на лисицата

Беше зимска ноќ. Вентилацијата не работеше. Снемуваше струја многу често. Луѓето влегуваа, ѕиркаа низ вратата, виѓаваа дека нема многу луѓе внатре, и ја затвораа вратата. Беше средина на неделата. Среда. Некој од скопските зимски месеци. Скопје има многу зимски месеци. Кафеаната делуваше тажно; доминираше жолто светло. Тоа беше добро. Како спас од магла. Поточно, како нешто што личи на спас од магла, зашто не постои спас од скопската магла. Светлото беше тука како залажување. Понекогаш и тоа е доволно. Но, таа вечер тоа не беше доволно. Пиев пиво, се моткав околу музиката, проправував по некој бош муабет со луѓето внатре и пушев како осуденик на смрт. Сред средината на неделата.
Бевме како бегалци: никој не сакаше да замине од кафеаната, иако беше повеќе од јасно дека ноќта би била најверојатно подобра на кое било друго место. Дури и покрај маглата надвор. Беше јасно. Кое било место. Дома? „Повеќе од јасно“ значи јаснотија блиска до блесок на светилки на маса за операции. Како просветлување за кое што си сигурен дека не е тоа. Дремевме таму и некои од нас се обидуваа да се забавуваат. Мислам дека јас бев најнасмеаниот…
– Ајде да одиме во Охрид! – рече некој.
Другите почнаа да џагорат. Во суштина, никој немаше намера да оди каде било. Да. Но, ете, некој го спомна тоа и ете ти приказна… Стоев со една моја пријателка на шанкот, ништев пиво како да ми е последно, и никако не се напојував, но разговорот течеше и јас реков:
– Ајде да одиме.
Таа се насмеа, и праша:
– Кои?
– Па, не знам – реков јас – кој сака. Сеедно е, нели? – реков.
– Ајде – рече таа.
Се чукнавме со чашите.
– Имаш кола? – прашав.
– Имам – рече таа.
– Кога ќе тргнеме? – прашав јас.
– Да го допијам ова – рече таа.
Стоевме таму и пиевме уште. Пивеме како да нема никаде да одиме.
– Вие навистина ќе одите? – праша еден. Тој е во ред, но тоа сега нема врска.
– Да, а ти?
– Јас ќе одам со уште еден.
– Имате место во кола?
– Не. Носиме некои работи во Охрид.
Токму така рече: „работи“. Не рече „ствари“.
– Добро, каде ќе се најдеме?
– На пристаниште?
– На пристаниште.
– Чао.
– Среќен пат! За два саати сме таму.
Пак пиевме. Како да не ќе одевме. Тргнавме.
– Слушај, Вампир – рече таа – некако не ми се оди со мојата кола…
– Хмпф?
– Не сум била на толку долга релација до сега. Не сум возела.
– Ништо, батали…
– Немој да бидеш разочаран, те молам.
– Јебига, ќе беше добро да отидевме. Ми треба малку пат.
– …
– …
– Имам идеја…
– Кажи.
– Сакаш да одиме со такси?
– Не заебавај, камо нѝ пари?
– Ти не се секирај за пари. Сакаш ли?
Се натегавме уште малку околу парите, и тргнавме. Маглата беше густа и тешка како млеко на доилка. Како се земе.
Зедовме пиво и нешто за јадење и најдовме таксист што се сложи да нè вози до Охрид. Спомна една сума, јас спомнав друга, и така се нагодивме.

Кога го поминавме Гостивар, маглата почна да се расчистува. Ноќта беше многу студена, во колата свиреше една од касетите што ги украдов од кафеаната, пивото беше добро и со мојата пријателка разговаравме за сенешто додека колата грабаше кон Охрид низ студената ноќ. Тоа беше како да слушаш песна што одамна си сакал да ја чуеш. Ете, песната е тука, го исполнува потполно секој дел од просторот, имаш чувство дека ти лебдиш во неа, а не таа околу тебе. Ја слушав дизел машината кога завршуваше касетата. И тоа беше дел од песната што одамна бев посакал да ја чујам. Сè беше добро. Бев на пат и чувствував како километрите под мене ги бакнуваат тркалата на автомобилот.

Во Кичево нè застана полиција. Рутинска контрола. Таксистот ги зеде нашите лични карти и излезе. Парче студен зимски воздух влезе во загреаниот автомобил пред тој да ја затвори вратата. Стоеше надвор со полицајците, јас и Луна пиевме од пивото. Запалив цигара. Го гледав одблесокот на жарот на стаклото десно од мене. Потоа видов залепен полицаец на прозорот. Се насмевна. И јас му се насмевнав.
– Исаковски? – рече од страната на студената ноќ.
– Да – реков јас во автомобилот, и ја отворив вратата.
– Добравечер, господине – рече полицаецот.
Да се разбереме: јас сум имал многу средби со полицајци во изминатата деценија, но ниеден од македонските полицајци ми се немаше обратено на тој начин. Имаше блага насмевка во она „Добравечер“ и јас се збунив. Се бев навикнал да ме испитуваат, ладнокрвно да ме легитимираат, да ме прибираат на разговори… Ова беше нешто потполно ново. Очекував невоља…
– Добравечер – реков.
– Господ сигурно да спие кога веќе ги дозволува војните, атомските бомби, политичарите, цајканите и сите останати срања? – рече цајканот.
„Сега го наебав“, помислив, и се насмеав. Никој не би можел да ме убеди дека некој цајкан ќе прочита мој расказ. И дека потоа ќе се сеќава на него… Не, секако не. Но, ете, тој стоеше пред мене, една глава понизок, со руса коса под капата и со пиштол и пендрек на појасот. И ме цитираше од збор до збор. Јас не сум некој тип со голема меморија; не се сеќавам речиси на ништо што сум напишал. Можеби затоа се вџашувам кога некој ги знае моите текстови подобро од мене. Пријатно се вџашувам.
– Изгледа дека спие – реков јас.
– Како сте, господине?
– Добро, благодарам! Како сте Вие?
– Ете, уште некој саат, па ќе се прибереме.
– …
– А, во Охрид… Имате некоја работа таму?
– Не… Ми пукна курот во Скопје.
Во истиот момент ми стана жал зашто бев така недоделкан; цајканот не го заслужуваше тоа. Но, ете ме мене…
– Разбирам – рече тој и се насмевна.
Молчев.
– Пишувате ли нешто ново? – праша тој.
– Да, секогаш пишувам. Само, ретко објавувам.
– Ееех, ретко. Па веќе имате три книги!
– Четири – реков. Сега се печати, овие денови.
– Одлично! – рече тој. – Проза?
– Не, поезија. Сите ја сакаат мојата проза.
Тој се насмеа.
– Мислев дека имате барем 1оо килограми, и дека сте многу груб човек – рече.
Зборувавме така уште некое време, додека јас не се сетив дека стојам надвор во средната средина на зимската ноќ облечен во маица со кратки ракави. Се поздравивме, црвсто си ги стегнавме дланките и јас влегов внатре. Возачот го запали моторот. „Поѓаволите, Исаковски, – си реков – ќе настинеш за слава!“. Цајканот чукна на стаклото.
– Извинете… Дали може да ми се потпишете овде? – рече.
Тоа веќе беше премногу. Сум поделил неколку автограми досега, ама фактот што речиси сите беа посветени на женски имиња доволно зборува за себе. Му потпишав.
– Ти си писател? – праша возачот.
– Изгледа – реков јас.
Луна се насмеа.

2018-08-21T17:22:07+00:00 октомври 1st, 1999|Categories: Проза, Литература, Блесок бр. 10-11|