Превод: Ѓоко Здравески
Не можам да спијам. Ако се свртам, ќе ја разбудам. Има лесен сон. Отсекогаш. И првата ноќ ја разбуди мојот немир. Кога утрината ги отворив очите, седеше на креветот и ме гледаше. „Лошо сонуваше“, рече: „Крцкаше со забите, мрмореше во сонот, ги стискаше тупаниците“.
Најтивко што можам се извлекувам од под ќебето. Кики склопчена дреме под нејзините нозе. На моите движења мрда со ушите, ги отвора очите и ја истегнува шепата. Зевнува.
„Шшшшшш“, го доближувам прстот до устата: „Спиј, Киле“. Ги барам папучите под креветот. Ѕиркам низ завесите. Надвор врева и бес. Југовината стигна во Сараево. Ги растегнува крошните, го виори ѓубрето на пустите улици. Кутро куче трепери покрај трафиката. Денес читав за ужасното невреме во Хрватска. Растерувало луѓе, носело покриви, во Далмација набрекнатите бранови го шибале брегот. Се вртам кон неа. Добро е, спие. Во кујната набрзина варам кафе и палам. Часовникот отчукува два и пол. Има уште до осамнување. Одам горе-долу. Страв ми го стега срцето. На мобилниот светка ламбичката. Мора баш сега долу на Јадранот светилниците вака да разговараат во бурата. Читам порака од Нермина: „Ќе одиме ли, Хана, ти и јас во среда на кафе?“
***
Првото утро, под изговор дека морам нешто што било да направам, брзо заминувам од нејзиниот стан. Постојано ми стигнуваат пораки од Хана и Нермина: прашања, љубопитство, задевање. На крајот договараме вечерно дружење кај Нермина. Стигнувам последна, а тие сè подготвиле: кафето, картите, музиката… Мое е само да зборувам. Да исплукам сè, до најситните детали.
Ама мојот замислен, инаку вообичаен, израз на лицето овојпат им пречи. „Кај ти се насмевките? Зошто изгледаш ко накиснат глушец?“ Што да правам – признавам дека сè и не минало баш најдобро. „Ајде, Лела, првпат е. Што очекуваше, брат?!“, гласно и јасно вели Хана.
„Ма, не, не е тоа, туку после“. Велам дека моите кошмари ја разбудиле и дека тоа не е добар знак. Зашто тоа мое минато… Нермина веќе не слуша, дели карти, па ја испукува својата позната: „Лели, би било пожелно да заборавиш!“ Се смееме. Хана нè прави пуздер во карти и цело време додава вода во кафето зашто ѝ е јако. По неколку часа погледнува во шолјата: „Јас цело време го пијам кафево, а шолјата пак ми е полна!“ Пак се смееме. Ме гледаат загадочно, сè понестрпливи се. Хана особено: „Туку, ај сега да ни кажеш до детаљче. Што бидна? Како бидна?“ А јас сè поведра, порасположена. Станувам брблива, зборуваме до длабоко во ноќта. А свртуваме и по некој круг карти.
***
Луњата ја засилува какофонијата во мене. Ѕиркам: се плашам од тој виор. Гледам на саат, одам таму-ваму. Кики влегува, мижурка. Ѝ ставам храна во чинивчето. Брикетите крцкаат под острите мачји заби. Се оближува. Јас палам уште една. Ми скока в скут, ја галам по вратот, преде. Ѝ типкам на Немина: „Може“. Знам дека спие, дека вревата и бесот не ги заплиснуваат нејзините соништа, ама допишувам: „Надвор ебено“.
***
Одам кон Чека. Се договоривме во седум. Имам време, не брзам. Размислувам: може Нермина е во право. Може е време да се заебам себе и да заборавам. На крајот на краиштата, ја преживеав психијатријата. Тука сум, на улица, на отворено. Одам. И не мислам дека на следниот чекор ќе се струполам. Небо горе, земја долу. Ме охрабрија тие синоќа. А и докторката утринава.
Ѝ влетав во ординацијата, онака неплански. Работна маса, бел мантил, машина за пишување. Во рацете има полна кеса семки. Се извинувам што доаѓам надвор од терминот и велам дека можам да причекам надвор ако прекинувам нешто. Се смешка, нема проблем, слободно да влезам. Загрижено се прашува да не се случило нешто, да не ми снемало лекови? „Не, не“, велам. Ми нуди семки, вели престанала да пуши, па мора. „Не, фала“, одмавнувам. Се срамам, ама ситуацијата толку ме притиска, што ми треба и стручно мислење. Ѝ зборувам на докторката за неа, за нашите мејлови, излегувања, ја спомнувам и првата ноќ, ама некако сè гледајќи во плафонот – мислам, не би сакала докторката да помисли дека сега ќе почнам за тоа на долго и на широко, ама ете, мора да знае дека се случило. Ја погледнувам. Ги џвака семкине, се смешка. Мене сега уште повеќе ми е срам, па се ѕверам низ прозор и ги молам небото и земјата да не поцрвенам. Ми се пуши, ама како – жената само што престанала. Молчиме. Не знам што, па повторувам дека ми е страшно многу жал што вака ненајавена влетав. „Во што е проблемот?“, прашува. „Видете… Работата е во тоа… Не знам дали е ова фер… Мислам… Знаете каква бев… Пред ваши очи се распаѓав… И сега…“ Ме прекинува: „И сега сме во стабилна ремисија, нели?“ „Да, сме. Веќе година“. „Па што вели таа девојка?“ Не можам да не се насмевнам: „Таа… само гледа со сините очи, како ништо да не е битно. Вели, тоа не ѝ пречи, можеме ние тоа“. „Па каде е тогаш проблемот?“, вели докторката. „Видете… мислам… дали е фер да ја вовлечам во сето ова? Мислам… во ова што остана од мене… Што ако пак се скршам? Ако вревата и бесот пак…“
Докторката ме фаќа под мишка: тоа е нејзиниот начин да го прекине нападот на моите сомнежи и стравови. Ме гледа втренчено, а после механички ми нуди од кесата со семки. Ама, жено, нејќам семки! – би вреснала, а само едвај се насмевнувам. „И ти имаш право на љубов“, вели. Е, еби му мајката… Црвена сум како свежа рана. Гледам, симпатичен ѝ е мојот срам, ама кулирам дека не контам. Нагло станувам, се заблагодарувам и уште еднаш се извинувам што дојдов ненајавена. Докторката го врти столот кон прозорецот, со прстите става семка меѓу забите и, повеќе за себе, промрморува: „Живот ко живот“.
Ја гледам во далечината. Качкетче, елече, чадор во раката. Застанувам. Минувачите се чудат на мојата насмевка. А јас само би стоела, само би ја гледала. По малку нервозно погледнува на саатот. Се приближувам. Нешто толку силно ме влече кон неа. Радоста во нејзините очи кога ќе ме види. Ме прашува каде би сакала да одиме. Некаде каде што нема многу луѓе. „Знаеш“, велам внимателно, „гужвата уште не ми одговара“. Нејзе тоа ѝ е океј. Седнуваме во кафè. Сами сме, ние двете и келнерката на шанкот. Тивко зборуваме, сè повеќе навалувајќи се една кон друга. Таа плашливо прашува дали е сè океј, зашто вчера набрзина сум си отишла. Знам дека е дојдено времето. Станувам, ја облекувам јакната и велам: „Морам нешто да ти покажам“.
Ветрот навева ситни капки дожд на нашите лица. Молкум одиме низ Загрепска. Влегуваме во зградата, се качуваме на први. Ја отклучувам вратата. Го палам светлото во празниот, напуштен стан. „Кај сме ова?“, прашува.
„Во моето минато“. Се врти околу себе. Збунето ги гледа влажните, потемнети ѕидови. „Ова е станот на баба ми и дедо ми“. Ме прашува каде се тие сега. „Умрени“, велам. Дотуркувам една кутија од ќошот среде соба и ѝ нудам да седне. „Гледаш… Јас нив ги изневерив. Умреа во друг град. Сами“.
Не прашува веќе ништо. Доближувам и друга кутија, седнувам и јас. Молчиме. Таа ја зема мојата рака и ја става на дланката. Лакот на моите нокти напукнал. Пробувам да ја повлечам раката, ама таа не дава. Објаснувам: „Нермина и Хана пред некоја ноќ ми ги налакираа ноктите. Не можев да одбијам. Ги свртеа пола дрогерии во градот да најдат квалитетен безбоен лак. А убаво им реков дека тоа нема да оди. Не на мене. На мене сè пука“. Таа ја става мојата дланка на својот образ. Ја бакнува. „Како некогаш изгледал овој стан?“, прашува љубопитно.