Театарот како културен систем

Внатрешниот код на културниот систем регулира: (а) кои материјални продукти ќе бидат валидни во системот како единици на значење, т.е. како знаци; (б) кои од така идентификуваните единици на кој начин и под кои услови можат да бидат комбинирани едни со други, т.е. раководи со синтаксичкиот код; и (в) со што овие единици можат да бидат поврзани и под кои услови (i) во врска со различни можни синтагми или (ii) во изолација, т.е. го контролира семантичкиот код.
Според тоа, кодот на секој јазик, англиски, германски, или кинески, регулира (а) кои звуци ќе бидат идентификувани како најмали единици на значење, т.е. како зборови на тој јазик; (б) можните комбинации на овие зборови со цел да се формираат синтагми; и (в) определување на означувањата на овие звучни знаци и како лексички и како контекстуални значења. Со други зборови, и продукцијата и разбирањето на исказите во еден јазик функционираат врз основа на код кој ќе го определиме како внатрешен код на јазикот. Истото важи и за сите културни системи: овие го реулираат процесот со кој се продуцираат значењата врз основа на кореспондирачки специфичен внатрешен код, на кој понатаму е базирана продукцијата и интерпретацијата на сите значења.
Еден надворешен код се инволвира ако, како прво, неколку од овие кодови се субординирани на друг код како нивен хиперкод, во смисла дека генерирањето и интерпретацијата на нивните системи од правила се базира врз него, и како второ, значењата кои се продуцирани од индивидуалните културни системи, можат сега да бидат сфатени во нивната функција и значење за севкупната култура на второ ниво, или ако може така да се каже, имено, врз основа на хиперкод. Леви-Строс покажа дека постои заеднички код во основата на структурата на кодовите на многу различни културни системи како, на пример, јазикот, родовите односи и свадбените обичаи, навиките за исхрана, и митовите на различни племиња на тлото на Латинска Америка.
Значењето на знаците и/или на комплексите од знаци кои се генерирани од еден културен систем според тоа можат да бидат конституирани долгорочно, ако се земе предвид примената и на внатрешниот код на системот, и на надворешниот код кој тој го дели со другите системи.
Кодовите врз кои се базирани културните системи се разликуваат по условите на стабилност од една до друга култура. Така, синтаксичкиот код на јазикот е во голема мера стабилен во Западната култура – тој подложел само на мали модификации низ вековите. Спротивно на ова, кодот кој ги регулира начините на облекување – модата – е особено подложен на промени: тој е во процес на постојано преструктурирање во последните неколку децении.
Потенцијалната нестабилност на секој код произлегува од неговата историска специфичност, и ова се изразува преку дијалектичката релација помеѓу кодот и пораката. Значењата се генерираат и пораките се формулираат на база на код. Пораките формулирани на овој начин можат да бидат со таква природа што чинат да биде нужно да го преструктурираат фундаменталниот код. Ова преструктурирање, консеквентно овозможува да се создаваат нови значења, кои самите водат кон формулација на нови пораки, итн.
Европскиот код за астрономија од раниот 16-ти век, ја предвиде можната порака дека сонцето кружи околу земјата. Оваа порака беше, од една страна, изведена врз основа на внатрешниот код на астрономијата и, од друга страна, беше единствена можна според позадината на надворешниот теолошки код кој во тоа време го структуираше целиот општествен живот, со прогласување на железниот закон според кој луѓето, создадени според сликата Божија, можат да бидат сместени само во центарот на универзумот.
Кога настана новата порака, која исто така беше базирана на кодот за астрономијата, имено, дека земјата се врти околу сонцето, ова уште на почетокот доведе до преструктурирање на кодот. Меѓутоа, овој процес предизвика внатрешниот код за астрономијата и надворешниот код на теологијата да си противречат. Проследувајќи ги залудните ретроактивни обиди да се поништи преструктурирањето на астрономскиот код, стана нужно да се преструктурира надворешниот теолошки код на таков начин да биде можно да се задржи валидноста на пораката на која се инсистираше, имено, дека луѓето се создадени по сликата Божија. Во исто време, беше исто така нужно да се измени пораката која претходно беше базирана на ова и која беше сега неточна, дека луѓето се фактички, а не само спиритуално, центарот на Универзумот. Преструктурирањето на теолошкиот код кое беше постепено ефектуирано неизбежно водеше, во целата негова моќ како надворешен код на другите културни системи, до преструктурирање и на кодовите на овие системи на начин на кој овие подоцна имаа можност да генерираат нови значења, кои можат да служат за формулирање на пораки. Овие формулации постепено резултираа, во нивната крајна инстанца, во разбивање на функцијата на теолошкиот систем како надворешен код на целата култура.
Системот на различни кодови кој постои во една култура е, со други зборови, една динамичка структура во која постојано можат да се случуваат промени кои предизвикуваат промени на севкупната структура. И кодовите кои функционираат како внатрешни или надворешни кодови за културните системи, и значењата генерирани од тие кодови, според тоа можат да бидат адекватно опишани и сфатени само земајќи ја предвид нивната сопствена историска специфичност.
Театарот, сфатен како еден од културните системи, според тоа може да се види дека ја извршува генералната функција на генеза на значења на база на еден внатрешен код. Овој код регулира (а) што ќе биде валидно како единица на значење – како знак – во театарот; (б) на кој начин и под кои услови кои од овие знаци ќе бидат меѓусебно комбинирани; и (в) кои значења можат да им бидат придадени на овие знаци во специфичен контекст и, делумно, во изолација. Понатаму, театарскиот код може да зависи од правилата на еден надворешен код со оглед и на продукцијата и на интерпретацијата на неговите знаци и/или групи на знаци. Овие заклучоци, кои го допираат прашањето за тоа до кој степен театарот е само еден од културните системи, веќе ја обезбедуваат оправданоста на предлогот дека театарот е еден културен систем sui generis. Бидејќи, внатрешниот код на театарот се конституира себе си токму како внатрешен код, т.е. како во доволна мера специфичен код кој треба да се разликува од сите други кодови во дадената култура. Тој тоа и го прави со поставување во употреба на доволно специфични знаци и специфични синтаксички, семантички и прагматички правила за време на процесите во кои се конституира значењето.
Пред да започнеме со опишување, анализирање и расправање за детаљите на особената природа на театарскиот код, ние на кратко ќе ги испитаме фундаменталните разлики помеѓу тој код и на него кореспондентните специфични внатрешни кодови на другите културни системи. Уште претходно беше претпоставено дека културните системи функционираат за да создаваат значења. Индивидуалните системи очевидно ја исполнуваат оваа функција на сосема различни начини, ако се игнорира фактот дека тие кореспондентно неа ја исполнуваат на база на еден партикуларен, уникатен внатрешен код. Јас, на пример, го користам звукот /чекан/ само како знак, на пример за еден предмет со којшто можам да заковам клинец во ѕидот. А сепак, јас не само што го гледам објектот „чекан“ како знак за фактот што јас можам да заковам клинец со него, туку исто така јас всушност го користам во оваа функција, за да го заковам клинецот во ѕидот. Јас можам да го користам чеканот точно за оваа функција, затоа што објектот „чекан“ денотира една одредена функција за сметка на неговата специфична материјална природа. Овде функцијата на знакот како таква, претставува предуслов за неговата утилитарна функција. Меѓутоа, јас тешко би можела да заковам клинец во ѕидот само користејќи го звукот /чекан/. Бидејќи звукот може да биде искористен само значенски во неговата функција на знак, а не во утилитарна функција.
Според тоа, мора да биде направена фундаментална дистинкција помеѓу оние културни системи кои ги организираат знаците за да означуваат одредена утилитарна функција, и оние во кои знаците немаат утилитарна функција. Додека првиот тип на систем вклучува, помеѓу другото, облекување, храна, опрема, алатки, оружја, и згради, вториот го вклучува јазикот, сообраќајните знаци, мимичките знаци, религиските обичаи, сликарството, театарот, итн.
Меѓутоа, без сомнение се потврдува фактот дека оние културни системи кои вклучуваат знаци кои не означуваат утилитарна функција, формираат една хомогена група. Така, на пример, лингвистичките знаци кои се употребуваат во поезијата се дијаметрално спротивни на оние кои се употребуваат во сите видови на непоетски апликации, и иконичките знаци во сликарството се спротивни на тој начин на иконичките знаци кои се употребуваат во пиктограми, сообраќајни знаци итн. Слично на тоа, мимичките и гестуалните знаци коишто се користат во тетарот се спротивни на оние мимички и гестуални знаци кои се употребуваат во секојдневните ситуации. Значењето на тие знаци може да се менува во некои неестетски контексти во оној опсег во кој значењето сè уште генерално претставува една семиотичка единица, чие основање зависи од трите семиотички димензии – т.е. синтаксичката, семантичката и прагматичката димензија. Меѓутоа, значењето може да се менува во многу поголем опсег ако знакот се употребува како естетичка апликација, бидејќи во тој случај автономната семантичка димензија престнува да игра улога на стабилизирачки фактор. Естетичкото значење фундаментално се разликува од неестетичкото значење во условите на таа потенцијална интензификација од која во принцип зависи дали ќе се промени сèприсутниот капацитет.
Првата диференцијација која ја направивме погоре мора, со други зборови, да биде дополнета со друга дистинкција, имено, помеѓу културните системи кои генерираат значење врз основа на естетски код и оние кои генерираат значење врз основа на неестетски код.