Исто

Татко ми долго се искачува по двете скалички. Бастумот со свитканиот дел го става в џеб, со десната рака посега по рамката од вратата и згрбавен, задишано влегува во кујната. Претпазливо седнува врз својот стол издивнувајќи дека имаме желка.
Мајка ми ги крева вцрвенетите очи од иситнетиот кромид и тие и низ магличката на солзите остро прекоруваат.
Препознавам: ги спомнува калуѓерките во кафени фустани со синкаво-виолетови ореоли околу главите; манастирот за чија градба дедо ми собрал илјада жолтици; водата што клокоти токму под спалната соба; непознатите луѓе кои со подуени лица застанати во бавчата се загледуваат во нашите прозорци кога е полна месечина; сликите во кои може да се влезе (уште полесно отколку во огледалата!) само со високо зачекорување во рамката; патувањата за кои е потребна само модрикаво-студеникавата темнина зад спуштените клепки…
Но, измислиците на татко ми никогаш не спомнале животни.
Имало крилести коњи за ангелите од неговите визии за оздравување … И, да! Еднаш, враќајќи се од улица (нагрнат со дебел џемпер врз ригите на пижамите) рече дека цели десет магариња го чекаат својот кројач. Но, тоа беше (сè уште) на почетокот на болеста, па го сфативме како мошне успешна шега на сметка на чичко Ристо – самарџијата.
Затоа сега прашувам:
– Каква желка?
– Многу розова – вели тој и спокојно го впива чадот на запалената цигара.
Мајка ми без збор, резигнирано ги подзабришува солзите со зглобот од десната рака, а јас само за миг се загледувам во збрчканото, магливо лице на татко ми чиј израз го поттикнува моето второ прашање:
– Каде ја виде?
– Во дворот – вели со несигурна нишка во гласот која како многупати ветува скришни гнезда за чудата што слични ги наоѓам во книгите што ми се допаѓаат. Јас честопати правам грешни избори, па и овојпат ја секнувам можноста татко ми да се расприкаже. Се враќам во книгата, помислувајќи дека појавата на една желка во нашиот двор, иако невообичаена, не е доволно чудо за да ги слушам сите попатни и повторни дигресии на татко ми. Тој нема да пропушти да го спомне стариот манастир, потоа мајка ми ќе извика:
„Какви манастири! И тоа во нашиот двор!“, и – магијата ќе исчезне, ќе се престори во обична семејна караница.
Татко ми, негрижлив за сите надворешни влијанија, втонува во себе. Ја гали својата немоќна, вкочанета рака со другата низ одмерени, спори движења, кои, како единствени средства против болката, го истегнуваат и единствениот, тенок и проѕирен конец кој го врзува за обичниот свет. Заустувајќи да каже нешто нè исплашува бидејќи очекуваме да почне со офкањето. Галењето на раката ритуално е придружено со офкање и со „бесмислиците“ дека голем црвец му го длаби лактот.
Мајка ми, веќе многупати пред тоа изнервирана поради „тие глупости“ му се имаше развикувано:
– Каков црвец? Каков црвец?
А тој загледан во нејзините раширени црнки ќе одговореше сосема безлично:
– Бел.
Овојпат таа сцена изостанува. А татко ми ја шепоти причината:
– Не е страшно. Има многу зеленило…
Неколку денови беа токму за да свикнеме на новата измислица на татко ми. Сите знаеја дека во дворот имаме желка. Некои потсмешливо се распрашуваа за неа. (Што јаде, каде се движи, каде спие, од каде дошла?), а некои само негрижливо одобруваа мавтајќи со главата, незаинтересирано, кога татко ми самиот ќе почнеше да прикажува за неа – спокоен, едноличен, но и со несомнен грч на грижа за „кутрото, незаштитено и нежно суштество под корупката. А и таа – корупката, може да се смачка и со случајно нагазнување“.
Мајка ми со кренати очи долго воздивнуваше, но и тоа мина па почна да прави шеги. „Твојата желка“ од нејзините врескави монолози се престори во „нашата желка“ во меко-женското потсмевање со кое го подбуцнуваше својот, небаре сосема бесплотен маж, во ретките мигови кога тенка насмевка ја изместуваше утврдената мрежа од брчки врз неговото темно лице. Но, тој тврдоглаво, и во новата расположба, стоеше на своето: Имаме желка во дворот!
Нашиот двор навистина е чудесен. Сите што првпат влегуваат во него, со прекршени шии се загледуваат во Големото Дрво. И со високи извици ѝ се чудат на женската верност со која ползавецот ја следи височината на дрвото. Восхитено вдишуваат воздух кога здивот ќе им запре пред миризбата на цвеќето и шлапкаат со јазикот прозаично кога во цветната рамка очите алчно ќе им ја закасаат сликата на идната салата – патлиџаните, краставичките и пиперките. А најголемите чуда, вели татко ми, нашиот двор ги има одопаку. Како во огледало, врвот на камбанаријата од манастирот е толку длабоко колку е високо до врвот, Големото Дрво. Корењата на овие цвеќиња се исти за уште поубавите од онаа страна. Под мермерното корито од некогашната турска бања (во кое мајка ми имаше посеано густи петунии) се наоѓа жуборлив извор што ноќе, во длабоката тишина се слуша во спалната соба. Не, нема патлиџани и вакви пиперки. Така. Нема. О, гостите умеат да се восхитат од таа подземна слика на нашиот двор. Но, поради многумуина татко ми го прекинува раскажувањето оставајќи нивното крцкаво шлапање со салатата да ни ги наежави кожите, што е сигурен знак дека ние – малкумината, знаеме да ја воочиме разликата помеѓу важните и неважните работи.
Нашите гости со распнати ноздри го вдишуваат миризливиот воздух. Татко ми згрбавен седи во столот што најмалку го попречува честото влегување и излегување од кујната. Мајка ми од таму нзнесува чинии во кои, во делови, се преселила сочноста од нашиот двор.
Татко ми втренчено гледа во далечината, погледот му лизга долж бетонираната патека и како магнет ја придвижува темната дамка од густилото на магдоносот. Тап-тап. Тој за светлосна нишка го спушта погледот, сè уште застрашително загледан, следејќи го трапавото чекорење на желката врз патеката. Гостите се свртени со грб. Јас подзината од вџашеност гледам во неа, а мајка ми, зачекорувајќи преку прагот од кујната, соочена со чудото на патеката, ја испушти чинијата. (Најверојатно со салата.)
Моите очи ја следат желката и со аглите ја здогледуваат и скаменетата силуета на татко ми чиј поглед заштитнички ја скршнува во сигурноста на бујната сенка од бамјите и модрите патлиџани. Во кујната мајка ми беснее врз новоисечениот зарзават и отсечно ми шепоти:
– Не е розова, гледаш! И сигурна сум, сигурна сум дека тоа е онаа малечка желка што ја донесовме од Водно кога ти беше таму на летување. Со децата од градинката. Сигурна сум. С-и-г-у-р-н-а! Само пораснала. Ништо чудно, по толку време.
Случајот со желката поттикна со ново внимание да го слушам татко ми кој со некоја новородена живост ги раскажува старите приказни Мајка ми под око го мерка нашето здружување и од време на време ќе промрмори:
– Розови желки има само во цртаните филмови!
Многу денови по мојата средба со желката, едно утро, татко ми ме разбуди допирајќи ме со студената здрава рака. Разбушавен, со распетлани пижами, одвај се потпираше врз креветот. Со светкави очи кои бараа помош пелтечеше дека морам да ја спасам… Ја фрлила в ѓубре. Морам да станам. Жал му е, но ќе дојдат ѓубреџиите.
Смрзната минував низ наталожената магла во дворот. Но, навистина, мајка ми ја фрлила желката во отпадоците и таа, беспомошна, низ петте отвори на својата корупка се обидуваше да се залула, да се сврти, ползувајќи ја заобленоста на грбот… Ја здогледав одблиску – со белузлав, мазен стомак, но со суви, крлушкави ножиња со остри канџи, со страшна глава од која блескаа темни очиња што бараат помош. Но… Не можев да ја допрам додека низ отворите на корупката се вовлекуваа и излегуваа пет змиулчиња… Задишано се враќав низ дворот довикнувајќи ѝ на мајка ми дека мора ВЕДНАШ да ја извади. Таа проѕевајќи се, боса газеше по патеката и споро се врати, по што најспокојно сркаше од свареното кафе. Татко ми, по кусото прашање, полека, небаре под голем товар, куцаше до шупата. Долго ѕиркаше низ пукнатината на старата врата, а потоа уште поспоро го измина истиот пат до нас. Пелтечаво шепотеше дека е страшно. Не смеам да го оставам никогаш сам. Тој не може да се прекрши во половината за да му помогне на кутрото, розово суштество. Да. Отпрвин личи на змија, но тоа треба да се надмине. Мора да се пружи рака, да се преврти, да не се чувствува гнасење од крлушките, страв од канџите… Тогаш станува розова.
Татко ми умре во една ноќ кога, дали поради долгото ноќно читање, или поради однапред определената осуденост на човекот да биде сам – длабоко спиев. Утредента стаписана гледав во неговото тело легнато во сандакот. Прекрстените раце сега симетрично, исто неподвижни имаа големи, непотсечени и свиткани нокти. На челото и на образите нежните капилари создаваа модрнкави сенки во неговата маглива слика…
Ракавот од болната рака кај лактот имаше голема дупка. Мајка ми следејќи ми го погледот прошепна:
– Молци ни ги изедоа алиштата.
А јас знаев дека низ неа излегол големиот, бел црвец. Сега кога болката е потполно бесмислена.
Во ноќта по погребот сонував огромна желка крз патеката во нашиот двор. Превртена на грб. Со огромни канџи што ѕиркаа од отворите за нозете. Ја подаде свитканата глава. Токму како глава од змија. Гнасна. Но, ме погледна со очи со познатата тага што бара помош. Се препотував превртувајќи ја. Се мачев како да придвижувам парализиран човек. Но, откако ја свртив, таа розова, како подвижна грмушка, се изгуби во бавчата.
Ме разбуди сопственото липање, а кон зевот на отворениот прозорец ме придвижи студениот воздух кој еднолично удираше врз стаклените крилја. Со прекршена половина, наведната над насолзениот, темен двор до врвот на Дрвото – Камбарија викав:
– Фраааааанц! Татко ми се престорил во желка!